نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2037
حذف اكتفا
حذف اكتفا
(عدم ذکر يکى از دو شيء متلازم، به قرينه
شيء مذکور)
«حذف اکتفا» از اقسام ايجاز حذف و در جايى است که مقام، ذکر دو چيز متلازم
و مرتبط را اقتضا کند، ولى بهدليل معلوم بودن يکى از آن دو و نکتهاى خاص، از ذکر
آن صرفنظر مىشود. اين مورد غالباً در ارتباطات عاطفى انجام مىپذيرد؛ مانند:
1.((سَرَابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ)
؛ «تنپوشهايى كه شما را از گرما [و سرما] حفظ مىكند» (نحل// 81) . که در اصل، «الحَرّ
و البرد» بوده که «البرد» حذف شده است؛ زيرا خطاب به عرب باديهنشين است که غالباً
در صحراهاى گرم به سر مىبردند؛ )
2.((بِيَدِكَ الْخَيْرُ))(آلعمران// 26) که در اصل «بيدک الخير والشر» بوده؛
اما از نظر ادب، ذکر «شر» مناسب نبوده و حذف شده است.
نيز ر.ک: ايجاز حذف.
[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد3;صفحه 118
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد3;صفحه 203
[3]معرفت ، محمد هادي ، 1309 -1385.;التمهيد
فى علوم القرآن;جلد5;صفحه 385
[4]كمالي دزفولي ، علي ، 1292 -;قرآن ثقل
اكبر;صفحه 246
نام کتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی جلد : 1 صفحه : 2037