تفسير اسماعيليه

تفسير اسماعيليه

(تفسير بر اساس عقايد اسماعيليه)

اسماعيليه که به اسماعيل فرزند ارشد امام‌صادق (ع) منسوبند، به فرقه‌اى سياسى شبيه‌ترند تا فرقه‌اى مذهبي. اينان امامت پس از امام صادق (ع) را حق اسماعيل مي‌دانند.

اسماعيليه براى کسب قدرت، عقايد خاص مذهبى را بهانه و مخفيانه تبليغ مي‌کردند و در مدتى اندک، دعوت ايشان نمونه کامل خلع شريعت به استناد تأويل دلخواه در قرآن و سنت و احکام شد.

اين طايفه را باطنيه نيز خوانده‌اند؛ اين شايد از دو نظر باشد: 1. به دليل اعتقاد به باطن قرآن، نه ظاهر آن؛ 2. به دليل اعتقاد به امام باطن مستور.

شيوه تفسيرى اسماعيليه همان شيوه تفسير باطنيان است. آن‌ها درپى مستندى از عقل يا نقل براى آراى تفسيرى خود نبودند؛ بلکه تفسير قرآن تابع اراده رهبران يا به اصطلاح امام يا معلم ايشان بود که هميشه بر حسب ميل و اراده و تشخيص او هم قابل تغيير بود.

با اين که باطنيه (اسماعيليه) تأويل قرآن را شيوه‌اى براى رسيدن به اغراض خود کرده بودند، به کتاب‌هاى مستقلى از ايشان در تفسير قرآن دست نيافته‌ايم؛ شايد چون اينان نتوانسته‌اند عقايد خود را با آيات قرآن تطبيق دهند.

آن‌چه از اسماعيليه در تفسير يا تأويل قرآن يافت شده نصوص متفرقى است که در کتاب‌هاى گوناگون وجود دارد و تا حدودى تصويرى از فکر و موقعيت تفسيرى اينان ارائه مي‌دهد.

نيز ر.ک: تفسير باطنيه؛ تفاسير باطنيه؛ تفاسير اسماعيليه.