مى ديدند; از اين نظر با خود فكر مى كردند كه توجه به موجود دور از حس و عبادت مبدئى كه از افق ديد ما بيرون است بى ثمر مى باشد، ناچار بايد محسوس را عبادت كرد كه توجه و پرستش آن، پرستش خداوند حساب شود و يا لااقل، شفع وواسطه ميان آنها وآفريدگار جهان گردد; بنابراين آنان هرگز بت ها را خدا و آفريدگار زمين و آسمان نمى دانستند و خالقيت را از شؤون خدا و از صفات منحصر به او مى شمردند و لذا هر موقع از آنان سؤال مى شد و به آنان گفته مى شد: (مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرض); «آسمان ها و زمين را چه كسى آفريده است». (لَيَقُولُنَّ اللّهُ); «خدا آفريده است».

قرآن در اين موقع، مطابق اعتراف آنان، محكوميت آنها را صادر مى كند و مى فرمايد: اگر واقعاً خالق جهان اوست، پس چرا ديگرى را مى پرستيد; و به پيامبر دستور مى دهد كه بگويد:«الحَمْدُ للّهِ» ستايش و پرستش از آن خداست.

شعب بت پرستى در جهان، بيرون از حد و شمار است، از ميان فرقه هاى آن، صابى ها، برهمائى ها و بودائيان و بت پرستان شبه جزيره عربستان از برجستگى بيشترى برخوردارند و تمام اين فرق، بتان خود را معبود لايق ستايش و شفيع و مقرب مى دانستند، نه خالق زمين و آسمان; گروهى گام فراتر نهاده و آنها را مدبر جهان مى دانستند و بت پرستان شبه جزيره به اين مطلب نيز معتقد بودند.

بت پرستى در شبه جزيره

عرب هاى پيشين، مانند قوم عاد و ثمود به طور مسلم، بت پرست بودند و به وسيله بلاهاى مخصوصى هلاك شدند، ولى از زمانى كه ابراهيم با هاجر و اسماعيل در مكه فرود آمدند و سكونت گزيدند، دين توحيد و يكتاپرستى در