مورد نوشته اند، مانند:

5ـ الخوارج والشيعة، تأليف فلوزن آلمانى كه در سال 1902 به زبان آلمانى نوشته شده وعبد الرحمان بدوى آن را به عربى ترجمه كرده است.

6ـ ادب الخوارج، كه رساله فوق ليسانس زهير قلماوى در سالهاى 1930 تا 1940 است. قلماوى در اين رساله در باره برخى از شعراى خوارج مانند عمران بن حطان سخن گفته است. كتاب در سال 1940 منتشر شده است.

***

نگارنده در تحليل حوادث تاريخ خوارج به مصادر اصيل اسلامى مراجعه كرده است وبا شيوه خاصى كه در تحليل تاريخ اسلامى دارد موضوع را تعقيب مى كند والبته خود را از مراجعه به نوشته هاى ياد شده بى نياز نمى داند.

تظاهرات ننگين خوارج

واژه خوارج از واژه هاى متداولى است كه در علم كلام وتاريخ زياد به كار مى رود.در فرهنگ عربى اين واژه در مورد شورشيان بر حكومتها استعمال مى شود وخوارج گروهى را مى گويند كه بر دولت وقت بشورند وآن را قانونى ندانند، ولى در اصطلاح علماى كلام وتاريخ، اقليتى از سربازان على (عليه السلام) رامى نامند كه به سبب پذيرفته شدن مسئله حكميّت ابوموسى وعمروعاص حساب خود را از امام (عليه السلام)جدا كردند وشعار خود را جمله «إِنِ الْحُكْمُ إِلاّ للّهِ» قرار دادند واين شعار به طور ثابت در ميان آنان باقى ماند وبه جهت همين شعار آنان را در علم ملل ونحل «مُحكّمِه» مى نامند.

امام (عليه السلام) پس از بستن پيمان تحكيم مصلحت ديد كه ميدان صفّين را ترك گويد وبه كوفه بازگردد ودر انتظار نتيجه داورى ابوموسى وعمروعاص بنشيند.آن حضرت، به هنگام ورود به كوفه، با انشعاب ناجوانمردانه اى در سپاه خود مواجه شد. او وياران جانبازش مشاهده كردند كه سپاهيانى كه تعداد آنان به دوازده هزار نفر