پذيرفتن پيشنهاد او نيز امتناع ورزيد.

چيزى نگذشت كه صداى تكبير به گوش آنان رسيد. حضرت على (عليه السلام) جريان را از عباس پرسيد. عبّاس گفت:نگفتم كه ديگران در اخذ بيعت بر تو سبقت مى جويند؟نگفتم كه دستت را بده تا با تو بيعت كنم؟ ولى تو حاضر نشدى وديگران بر تو سبقت جستند.

آيا پيشنهاد عباس وابوسفيان واقع بينانه بود؟

چنانكه حضرت على (عليه السلام) تسليم پيشنهاد عباس مى شد وبلافاصله پس از درگذشت پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم)گروهى از شخصيتها را براى بيعت دعوت مى كرد، مسلّماً اجتماع سقيفه به هم مى خورد ويا اساساً تشكيل نمى شد.زيرا ديگران هرگز جرأت نمى كردند كه مسئله مهم خلافت اسلامى را در يك محيط كوچك كه متعلّق به گروه خاصى بود مطرح سازند وفردى را با چند رأى براى زمامدارى انتخاب كنند.

با اين حال، پيشنهاد عمومى پيامبر وبيعت خصوصى چند نفر از شخصيتها با حضرت على (عليه السلام) دور از واقع بينى بودوتاريخ در باره اين بيعت همان داورى را مى كرد كه در باره بيعت ابوبكر كرده است.زيرا زمامدارى حضرت على (عليه السلام) از دو حال خالى نبود:يا امام (عليه السلام) ولىّ منصوص وتعيين شده از جانب خداوند بود يا نبود.در صورت نخست، نيازى به بيعت گرفتن نداشت واخذ رأى براى خلافت وكانديدا ساختن خود براى اشغال اين منصب يك نوع بى اعتنايى به تعيين الهى شمرده مى شد وموضوع خلافت رااز مجراى منصب الهى واينكه زمامدار بايد از طرف خدا تعيين گردد خارج مى ساخت ودر مسير يك مقام انتخابى قرار مى داد; وهرگز يك فرد پاكدامن وحقيقت بين براى حفظ مقام وموقعيت خود به تحريف حقيقت دست نمى زند وسرپوشى روى واقعيت نمى گذارد، چه رسد به امام معصوم.در فرض دوّم، انتخاب حضرت على (عليه السلام) براى خلافت همان رنگ و انگ را مى گرفت كه خلافت ابوبكر گرفت وصميمى ترين يار او، خليفه دوّم، پس از