دو نظريه در باره امامت

خلافت از نظر دانشمندان شيعه يك منصب الهى است كه از جانب خداوند به شايسته ترين وداناترين فرد امّت اسلامى داده مى شود.مرز روشن وحدّ واضح ميان امام ونبى اين است كه پيامبر پايه گذار شريعت وطرف نزول وحى ودارنده كتاب است، حال آنكه امام، اگر چه واجد هيچ يك از اين شؤون نيست، ولى علاوه بر شؤون حكومت وزمامدارى، مبيّن وبازگو كننده آن قسمت از دين است كه پيامبر، بر اثر نبودن فرصت ويا نامساعد بودن شرايط، موفق به بيان آنها نشده وبيان آنها را به عهده اوصياى خود نهاده است.

بنابر اين، خليفه از نظر شيعه، نه تنها حاكم وقت وزمامدار اسلام ومُجرى قوانين وحافظ حقوق ونگهبان ثغور كشور است، بلكه روشنگر نقاط مبهم ومسائل دشوار مذهبى ومكمّل آن قسمت از احكام وقوانين است كه به عللى به وسيله بنيانگذار دين بيان نشده است.

امّا خلافت از نظر دانشمندان اهل تسنّن يك منصب عرفى وعادى است وهدف از اين مقام جز حفظ كيان ظاهرى وشؤون مادى مسلمانان چيزى نيست.خليفه وقت از طريق مراجعه به افكار عمومى براى اداره امور سياسى وقضايى واقتصادى انتخاب مى شود وشؤون ديگر وبيان آن قسمت از احكامى كه به طور اجمال در زمان حضرت رسول (صلى الله عليه وآله وسلم) تشريع شده ولى پيامبر به عللى به بيان آنها موفّق نشده است مربوط به علما ودانشمندان اسلام است كه اين گونه مشكلات وگرهها را از طريق اجتهاد حل وفصل كنند.

بنابر اين اختلاف نظر در حقيقت خلافت، دو جناح مختلف در ميان مسلمانان پديد آمد وآنان به دو دسته تقسيم شدند وتا به امروز اين اختلاف باقى است.

بنابر نظر اوّل، امام در قسمتى از شؤون با پيامبر شريك ويكسان است