نمى نوشتم[1].

3ـ ابن عباس ميگويد: وقتى بيمارى پيامبر شدت يافت، فرمود: «كاغذى بياوريد تا چيزى بنويسم كه پس از من گمراه نشويد». عمر گفت: بيمارى بر او غلبه كرده، كتاب خدا نزد ما است، براى ما كافى است. حاضران در مجلس، در آوردن و نياوردن كاغذ، اختلاف نظر بيدا كردند; وقتى پيامبر، اختلاف آنان را مشاهده كرد، فرمود: «برخيزيد برويد، نزد من نزاع نكنيد». ابن عباس ميگفت: مصيبت بزرگ روزى بود كه ميان پيامبر و نگارش نامه، ممانعت كردند[2].

اين متون سه گانه را كه از صحيح بخارى گرفته و نقل كرديم، به روشنى ميرساند كه ضبط حديث نبوى امر مكروهى نبود، وگرنه پيامبر، امر به ضبط خطبه نميكرد، و دستور به نوشتن نامه تاريخى خود نميداد، و عبد اللّه بن عمر، با نهى پيامبر، دست به نگارش حديث نميزد.

افسانه نهى از تدوين حديث

در برابر چنين دلائل روشنى بر لزوم ضبط حديث نبوى، امام حنابله از رسول گرامى نقل ميكند كه پيامبر فرمود: «لا تكتبوا عنى و من كتب عنى غير القرآن فليمحه»[3].

«از من چيزى ننويسيد، و هر كس هر چه جز قرآن، نگاشته است نابود كند».

در مسأله بازدارى از تدوين حديث به اين مقدار اكتفاء نشده است، بلكه از شخصيتهايى مانند: ابو سعيد خدرى، ابو موسى اشعرى، عبداللّه بن مسعود،