بخش پنجم

گناهانى در كنار مزار

نويسنده «فقه المزار» تحت عنوان «گناهانى كه در كنار قبرها انجام مى شود» سياه نمايى كرده و يك رشته گناهانى را كه بر سر مزارها انجام مى شود يادآور شده و ما برخى را بررسى مى كنيم.

بر سر و روى خود زدن

وى با يك رشته رواياتى بر حرمت آن استدلال كرده است. اينك روايات مورد نظر وى:

حديث اول

امام صادق(عليه السلام) از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) نقل مى كند:

(«)ضَربُ المسلمِ يَدَهُ على فَخذِه عندَ المصيبةِ إحباطٌ لاِجرِه»[1].

«اگر مسلمانى به هنگام مصيبت دست خود را بر ران خود بزند، پاداش خود را از دست مى دهد».

تحليل حديث

اوّلاً: اين حديث به دو سند نقل شده و هر دو ضعيف است. در سند نخست دو راوى عامى است به نام «نوفلى» و «سكونى» و در حديث دوم، در سند آن سهل بن زياد است كه برخى او را تضعيف كرده اند و او از على بن حسّان نقل مى كند كه نام او بين ضعيف و ثقه مشترك است و روشن نيست كه مقصود كدام است؟

ثانياً: اين روايت، معارض دارد و از امام صادق(عليه السلام) در روايت ديگر نقل شده است كه آن حضرت فرمود: پاداش مؤمن در مرگ فرزند، بهشت است، صبر كند يا نكند.[2]

ثالثاً: مضمون آن چه ارتباطى به موضوع بحث ما دارد؟ مگر زيارت قبور، يا عزادارى براى عزيزان از دست رفته، پيوسته ملازم با اين حركت است؟ شما مى توانيد بگوييد كه در اين مراسم اين عمل انجام نگيرد نه اين كه زيارت را تحريم كنيد و عزادارى را غير موجّه قلمداد نماييد.

ممكن است تصور شود كه اگر زدن بر ران، به هنگام پيش آمدن مصيبت، حرام باشد، پس سينه زنى در مراسم سيدالشهداء(عليه السلام) همين حكم را دارد.

پاسخ آن روشن است. دست زدن بر ران، كه مورد روايت است، ناظر به مصيبت هاى شخصى و فردى است و اين كه گاهى مصيبت زده بر اثر بى تابى جام صبرش لبريز مى شود و عكس العملى نشان مى دهد كه دور از آداب صابران است. ولى سينه زدن در عزادارى امام حسين(عليه السلام) نشانه حزن دينى است، نه حزن شخصى و نشانه محبت به پيامبر و خاندان اوست كه به دست