4. در عزل و نصب شركت نجويد؛ امور و سنن دينى را جابه جا نكند (كشف الغمّه‌، 3/ 102). در نظر تاريخ نگاران، بر نهادن چنين شرطهايى براى حكومت از نپذيرفتن ولايت‌عهدى، ناگوارتر بود؛ زيرا از نامشروع بودن حكومت حكايت مى‌كردند و اينكه امام رضا (ع) به دخالت در چنين حكومتى رغبت نشان نمى‌دهد.

از سوى ديگر امام (ع) فرصتى يافت تا به وظايف آسمانى خويش با فراغ بال بيش‌ترى بپردازد و از جمله، با علما و بزرگان به مناظره بنشيند و حتى شخص مأمون را در مناظره شكست دهد و او را مجبور به اظهار عجز كند. برگزاردن نماز پرشكوه عيد فطر به امامت امام رضا (ع) كه مأمون چاره‌اى نديد جز آنكه اقامه نماز را در همان آغاز ممنوع سازد و نماز باران امام (ع) كه به بارش باران انجاميد و آتش محبّت ايشان را بيش از پيش در دل مشتاقان شعله‌ور ساخت، از فعّاليت‌هاى اين دوره است.

شهادت:

مأمون كه به دست خود، كار را بر خويش سخت كرده و به اهداف خويش نيز نرسيده بود، تصميم بر قتل امام رضا (ع) گرفت و به سال 203 ه. آن امام همام را در پنجاه و پنج سالگى به شهادت رساند. مرقد مطهّر امام رضا (ع) در مشهد مقدس جاى دارد (تاريخ التمدن الاسلامى‌، 4/ 169؛ امام رضا، 402).

***

امام محمّد تقى (ع): نهمين امام شيعيان‌

نام مباركش على و يازدهمين تن از چهارده معصوم (ع) است. به سال 195 ه. در مدينه زاده شد و در بيست و پنج سالگى به شهادت رسيد. پدر ارجمندش امام رضا (ع) هشتمين امام معصوم و مادرش خيزران (سَبيكه) است. از لقب‌هاى مشهور او است: جواد و تقى و كنيه گرامى‌اش ابو جعفر ثانى است (مصنّفات الشّيخ المفيد، 11/ 273؛ الانوار البهيّة، 225).

فضائل و مناقب:

امام محمّد تقى همانند ديگر امامان معصوم (ع) در خصال نيك و اخلاق پسنديده همچون جدّ خويش، پيامبر اسلام 6 بود. در عبادت و طاعت شهرتى تمام داشت و بيش‌تر روزها در روزه بود و شب‌ها به عبادت و