نبوت از ديدگاه قرآن و روايات - جمعی از نویسندگان

نام کتاب : نبوت از ديدگاه قرآن و روايات نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 18

2- محدوديت بُرد حس و عقل: آيا مى‌شود انتظار داشت به كمك حس و عقل همه مسائل زندگى حل شود؟
جواب: حس فقط پديده‌هاى جزئى محدود به شرايط خاص زمانى و مكانى را به ما نشان مى‌دهد و قادر نيست كه مسايل ارزشى بويژه رابطه رفتار انسان با نتايج اخرويش را تبيين كند. عقل هم به تنهايى عاجز است؛ زيرا بديهيات اوليه عقل بسيار محدود است و نمى‌تواند حكم رفتارها و روابط بين آنها و نتايج اخرويش را روشن كند. همكارى حس و عقل هم در مواردى كه مى‌تواند تحت تجربه انسان قرار گيرد، كارگشاست، امّا مثل مسائل ماوراء طبيعى كه در دام تجربه نمى‌افتد، با علم تجربى قابل حل نيست. رابطه اين جهان با جهان ابدى از مسائل بسيار مهم و شايد مهمترين مسأله‌اى است كه همكارى حس و عقل نمى‌تواند حقايق آن را روشن كند. بديهى است در صورتى مى‌توانيم برنامه صحيحى براى زندگى وضع كنيم كه تأثير اعمال و رفتار انسان را نسبت به زندگى اخروى تجربه‌كنيم ولى چون جهان‌آخرت و روابطش با اين جهان از ديدگاه حس و عقل خارج است، نمى‌توانيم درباره آنها قضاوتى بكنيم تا بر اساس آن برنامه زندگى خود را تنظيم كنيم.
نتايج متفاوت دو راه‌ آن دو راهى كه براى اثبات قصور ادراكات انسان ذكر كرديم، در نتيجه‌گيرى تفاوت مى‌كنند: اگر فقط راه اوّل- راه تجربى- را داشتيم، آنچه بطور قطعى مى‌توانستيم از آن نتيجه بگيريم اين بود كه چون خدا همه انسانها را براى رسيدن به سعادت ابدى آفريده و هزاران سال بر بشر گذشته و تجربه نشان داده كه با ادراكات عادّى نمى‌تواند راه تحصيل سعادت ابدى را بشناسد، پس حكمت خداوند اقتضا مى‌كند كه تاكنون براى اين انسانها راه ديگرى قرار داده باشد، امّا بعد از اين چطور؟ ديگر اين برهان كششى ندارد؛ زيرا تجربه تنها مورد خودش را اثبات مى‌كند نه بيشتر و فرض اين است كه تجربه ما در مورد ناتوانى بشر در حل مسايل الهى و شناخت راه كمال، به گذشته تعلق دارد، بنابراين تجربه ما نمى‌تواند حكم آينده را اثبات كند و احتمال دارد كه در آينده عقل بشر كامل شود از همين جهت نمى‌توانيم بر اساس تجربه گذشته پيش‌بينى قطعى كنيم كه آينده هم عقل‌

نام کتاب : نبوت از ديدگاه قرآن و روايات نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 18

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست