براى خود روشن سازد و هر چه بزرگتر مى‌شود، تدابير و كنشهاى اطّلاعاتى او چه در مسير كسب خبر و چه در حفظ و نگهدارى آن شكل معقولترى به خود مى‌گيرد.

كودك، خود و مصالح خود را در چند قطعه اسباب بازى و مقدارى خوراكى مورد علاقه‌اش خلاصه مى‌كند. از اين رو، مى‌كوشد از چگونگى دسترسى به آن كسب اطّلاع كند و در صورت دستيابى به اطّلاعات مربوط، آنها را از ديگر همسالان خود پنهان نمايد و به مقتضاى سنّ كه مصالح او تغيير مى‌كند، تدابير او نيز شكل كاملترى به خود مى‌گيرد.

بدين سان اطّلاعات در هر يك از مقاطع زندگى انسانها حسّاسيت و نقش خود را ايفا مى‌كند، تا آن زمان كه جامعۀ فردى به يك سازمان و يك حوزۀ عمومى تبديل شود. در اينجا به مقتضاى گسترۀ سازمان، حسّاسيت و اهميّت اطّلاعات و اسرار به طور تصاعدى بالا مى‌رود. وقتى ميدان عمل به ظرفيت يك كشور و يك ملّت گسترش يافت، يك لحظه غفلت و بى‌خبرى، اين ناوگان عظيم را به فنا و نابودى مى‌كشاند. بايد همۀ امكانات براى دريافت روان و سريع اطّلاعات و همه توان در جهت تنظيم ابتكار با عكس‌العمل مناسب به كار گرفته شود.

متأسفانه سازمانهاى اطّلاعاتى در نظامهاى جاسوسى دنيا همانند چشمى است كه جز به معصيت و گناه گشوده نشده است. از اين رو، در جوامع ديگر نيز تفسير وقضاوت در مورد كاربرد واهميّت آن مناسب با آن سابقۀ ذهنىِ آلوده و تاريك است؛ در حالى كه اين چشم، ابزار كارآمدى است كه در محيط و زمينۀ سالم، اقامۀ هر امر مقدس و معروف و هر خير و بركتى به آن بستگى دارد، مشروط بر اينكه كارگزاران اين امر مقدّس