بررسیهای تاریخی ، مجلة ، نشریه ای در تاریخ ، تاریخ نظامی ایران و تحقیقات ایرانشناسی (1345ـ1357 ش). انتشار این مجله از 1345 ش آغاز شد. هیئت رئیسة افتخاری آن ، با عضویت وزیرجنگ ، رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران و رئیس دانشگاه تهران به وجود آمد که برای تعیین خط مشی مجلهجلسه ای سالانه تشکیل می دادند. اعضای هیئت مدیرة این نشریه از امرای ارتش بودند. جلسات هیئت مدیره برای نظارت بر چاپ مقالات دو ماه یک بار برگزار می شد.

مدیر مسئول و سردبیر نشریه می بایست از افسران ارشد با تحصیلات عالی و تألیفاتی در زمینة تاریخی انتخاب می شدند؛ بدین جهت طبق اساسنامة مجله ، از رئیس گروه تاریخ دانشگاه تهران و دو تن مورخ ، یک استاد باستانشناسی ، یک استاد زبان و ادبیات فارسی و یک استاد حقوق دعوت می شد تا برای بررسی مقالات در جلسات هیئت تحریریه که دو هفته یک بار تشکیل می شد، شرکت کنند. سردبیران این مجله به ترتیب ، سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی (تا 1349 ش )، سرهنگ یحیی شهیدی (تا 1355 ش ) و سرهنگ محمد کشمیری (تا بهمن 1357 ش ) بودند.

شمارة اول و دوم مجله در یک جلد در شهریور 1345 ش منتشر شد. با این نشریه ، در طول سیزده سال انتشار، 232 محقق ، مورخ و ادیب از جمله ابراهیم پورداوود، خانبابا بیانی ، محمد جواد مشکور، عباس زریاب ، باستانی پاریزی ، ایرج افشار و... همکاری می کردند و در آن ، 803 موضوع مستند و 500 ، 1 سند و مدرک معتبر تاریخی ـ سیاسی دربارة ایران به چاپ رساندند.

بررسیهای تاریخی شامل مقالاتی پژوهشی در زمینه های گوناگون از جمله تاریخ ، تشکیلات و کتابشناسی نظامی ، اسناد و فرمانهای تاریخی ، تک نگاریهای تاریخی و جغرافیایی ، فرهنگ و تمدن ایران پیش و بعد از اسلام و نیز در موضوعات دین ، ادبیات ، قوم شناسی ، باستان شناسی ، هنر، سکه شناسی ، نشانها و آیین دربار و سرانجام روابط سیاسی ، نظامی ، فرهنگی و تجاری ایران با کشورهای دیگر است که برخی از آنها از اعتبار ویژه ای برخوردار است .

این نشریه هر دو ماه یک بار (سالانه شش شماره ) با قطع 24*17 سانتیمتر در دویست الی سیصد صفحه به چاپ می رسید. 77 شماره و دو شمارة مخصوص جمعاً 79 شماره ، از این مجله منتشر شد. تیراژ آن در سال سیزدهم 100،3 نسخه بود، که در چاپخانة ارتش چاپ می شد. وزارت اطلاعات و جهانگردی ، مجلة بررسیهای تاریخی را، زیرنظر ستاد بزرگ ارتشتاران ، و با کمک وزارت فرهنگ و هنر و وزارت خارجه به زبانهای انگلیسی و فرانسه ترجمه و در میان ایرانشناسان و دانشگاههای خارجی ، منتشر کرد. اولین شمارة آن در شهریور 1350 سپتامبر 1971 به چاپ رسید و تا 1357 ش سه شماره از آن چاپ و منتشر شد.

---

منابع :
(1) بررسیهای تاریخی ، سال 1، ش 1 و 2 (بهار ـ تابستان 1345).

/ یحیی شهیدی /

تصاویر این مدخل:
مجله بررسيهاي تاريخي (سال اول ، بخش 1و2 بهار و تابستان 1345