responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 876

 

بَرانِس ، طایفه ای که با طایفة بُتْر، قوم بربر * را تشکیل می دهد. این کلمه صورت جمع نام سَلَف مشترک آنها، بُرنُس است (برای ریشة احتمالی این نام رجوع کنید به بُتْر * ).

به گفتة ابن خلدون ، برانس شامل پنج ( هفت ؟ ) قوم بزرگ است : اَوْرَبَه * ، عَجیسَه ، اَزداجه ( ازداحه ؟ ) ، مَصموده * - غُماره * ، کُتامه * - زَواوه ، صَنهاجه * و هَواّره * . اما در تعلق سه گروه اخیر به برانس ، اختلاف است ؛ برخی آنها را اَخلاف حِمیَر و بنابراین غیر بربر می دانند. دربارة آنها و مصموده در اینجا بحث نمی شود.

قدیمترین زاد بوم طایفة برانس در حقیقت جبال اوراس * ، استان شمالی قسطنطنیه و دوکَبیلیه ( بلادالقبائل ) است که به عنوان ساکنان کوه نشین در آنجا می زیستند. هنگام اولین حملة اعراب ، در ربع نخست سدة اول هجری ، اورَبة پیرو کسیلة * معروف ، پس از شکست و مرگ رهبرشان بناچار اوراس را ترک کردند و به شمال مراکش رفتند و آنجا ( در ناحیه ای ) از جبال زَرهون تا رودخانة وَرْقَه ساکن شدند؛ امروزه ممکن است با نامهای برخی از طوایف کهن در طول سواحل این رودخانه برخورد کرد: لُجایه ، مَزیات (مزیاتَه ) و رَغیوَه ( رغیوثه ؟ ) . نقشی که آنها در مناسبات با ادریس اول * داشتند معروف است .

دربارة اوضاعی که موجب شد برخی از برانسیها به شمال تازه * بروند و در آنجا ساکن شوند، اطلاعی در دست نیست . در هر حال البَکْری ، به برخی از برانس و اوربه در گفتگو از امپراتوری نُکور * اشاره کرده است . در طایفة فعلی (به زبان محلّی : البرانص ؛ صفت نسبی آن : البَرنوصی )، که شامل گروهی فرعی به نام وَربَه است ، پذیرایی امیر اوربه از ادریس اول (در وَلیلَه )، به یاد مانده است و حتی بقایای کاخ او در آنجا نشان داده می شود.

برانس - اوربه در لشکرهایی که از مراکش برای فتح شبه جزیرة ایبری فرستاده شد، شرکت کردند؛ برخی از آنها در آنجا مستقر شدند و نام خود را به جَبَل البرانس (اکنون سیرا دِ آلمادِن در شمال قُرطُبه ) دادند.

برخی از برانس (از شمال تازه )، جزو نیروهای ریف * بودند که طنجه را گرفتند (1096/1684). روستایی در فحصِ طنجه نیز برانس نام دارد.

دربارة علل استقرار برانسِ ازداجه (و مِسِطّاسه ) در منطقة اُران ، اطلاعی در دست نیست ؛ برخی از مسطاسه ( مسطاطه ؟ ) هنوز در منطقة بادِس * زندگی می کنند. دربارة کتامة مراکش نیز به همان اندازه بی اطلاعیم .


منابع :
(1) عبدالله بن عبدالعزیز بکری ، کتاب المغرب فی ذکر بلاد افریقیة و المغرب ؛


(2) G. S. Colin, "Le parler arabe du Nord de la rإgion de Taza", BIFAO , xv â â â (1920), 33;
idem, Sayyid i ¦ Ah ¤ mad



(3) Zarru ¦ q al-Burnu ¦ s i ¦ , in Rivista della Tripolitania ,1925;
(4) Fragments historiques sur les Berbe © res au moyen-a ª ge , ed. Le ¨ vi-Proven µ al, Rabat 1934, 64, 80;
(5) E.F.Gautier, L'Islamisation de l'Afrique du Nord. Les sie © cles obscurs du Maghreb , Paris 1927, 211-214;
(6) Ibn Khaldu ¦ n, Histoire des Berbe © res , tr. de Slane, 1925, I, 169-170, 272-299;
(7) Jean Le ¨ on L'Africain, Description de l'Afrique , tr.ـpaulard, Paris 1956, 305;
(8) Trenga, "Les Brane © s", AM , I, 3 and 4.

) / د. اسلام / ژ. س . کُلَن (



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 876
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست