بدیع بلخی ، ابومحمد بدیع بن محمدبن محمود بلخی ، شاعر دورة سامانی . مدّاح ابویحیی طاهربن فضل بن ابوبکر امیر چغانی ماوراءالنهر (متوفی 377) بود و قصیده اش در مدح این امیر موجود است . هدایت (چاپ سنگی ، ج 1، ص 174، چاپ مصفا، ج 1، ص 456)، برخلاف منابع دیگر، او را بدایعی بلخی ، محمدبن محمود نامیده و از شاعران عصر محمود غزنوی به شمار آورده است که البته صحیح نیست . همچنین منظومة راحة الانسان ، یا، پندنامة انوشیروان را به او نسبت داده و 91 بیت آن را نقل کرده است (چاپ مصفا، ج 1، ص 457ـ 462)، اما این منظومه ، که در اصل حاوی 409 بیت است (شفر، ج 1، ص 205ـ232)، از شاعری است که در قرن پنجم می زیسته و در منظومة خود شعر عنصری (متوفی 431) را تضمین کرده ، و تخلصش «شریف » بوده است (نفیسی ، ص 181ـ 182، و نقل از وی در هدایت ، چاپ مصفا، ج 1، ص 457ـ459، حاشیه ).

---

منابع :
(1) ادوارد گرانویل براون ، تاریخ ادبی ایران ، ج 1 : از قدیمترین روزگاران تا زمان فردوسی ، ترجمه و تحشیه و تعلیق علی پاشا صالح ، تهران 1356 ش ، ص 679؛
(2) محمد دبیرسیاقی ، پیشاهنگان شعر فارسی ، تهران 1370 ش ، ص 175؛
راحة الانسان ، یا، پندنامة انوشیروان ، در

(3) Charles Schefer, Chrestomatie Persane , vol. I, Paris 1883;


(4) ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات در ایران ، ج 1، تهران 1363 ش ، ج 1، ص 422ـ423؛
(5) محمدبن محمد عوفی ، لباب الالباب ، چاپ ادوارد براون و محمد قزوینی ، لیدن 1903ـ1906، ج 2، ص 22ـ23؛
(6) همان ، چاپ سعید نفیسی ، تهران 1335 ش ، ص 260؛
(7) بدیع الزمان فروزانفر، سخن و سخنوران ، تهران 1358 ش ، ص 43؛
(8) محمد جعفر محجوب ، سبک خراسانی در شعر فارسی ، تهران 1350 ش ، ص 143، 172؛
(9) محمد محمدی ، کتاب التاج و آیین ، ج 1، ص 39؛
(10) محمدعلی مدرس تبریزی ، ریحانة الادب ، تهران 1369 ش ، ج 1، ص 239ـ240؛
(11) سعید نفیسی ، « ( دربارة ) پندنامة انوشیروان »، مهر ، سال 2، ش 2 (تیر 1313)؛
(12) رضاقلی بن محمدهادی هدایت ، مجمع الفصحا ، چاپ سنگی تهران 1295؛
همان ، چاپ مظاهر مصفا، تهران 1336ـ1340 ش .

/ ضیاءالدین سجادی /