بَدریّه (1) ، از پولهای رایج عباسیان . بدریه منسوب به بدره به معنی هَمیانی از پوست بزغالة از شیر گرفته است که در آن یکهزار یا هفتهزار یا ده هزار درهم می گذاردند (کرملی ، ص 144). این کیسة چهارگوش مستطیل شکل را از تیماج یا پِلاس یا هر نوع چرم دیگر می ساختند و سکه های رایج زمان را در آن می ریختند. ازینرو کیسه های ده هزار دیناری را «بَدْرالدَّنانیر» می گفتند که با تومان مغولی ، به معنی ده هزار، معادل بوده است . شهرت این نقود به بدریه بیشتر از آن جهت بوده که اعراب بجای استفاده از صندوق برای نگهداری نقود از کیسه (بدره ) استفاده می کردند (همانجا).

از پولهای رایجتر در عصر عباسیان «بغلیّه » منسوب به رأس البغل ، یکی از بزرگان یهود بوده که سکه هایی ضرب می کرده است و چون اعراب استعمال این لفظ را زشت می شمردند بجای آن این واحد پول را بدریه نام نهادند. به نوشتة کَرملی ، عضدالدوله دیلمی در 367، ده هزار بدریه نزد الطائع ، خلیفة عباسی (363-381) فرستاد (همانجا). اما در سایر منابع در دسترس ، و در رویدادهای این سال ، ارسال پولی با این عنوان دیده نشده است .

---

منابع :
(1) ابن منظور، لسان العرب ، چاپ علی سیری ،بیروت 1412/1992، ذیل «بدره »؛
2- محمدبن احمدابوریحان بیرونی ، الآثارالباقیة عن القرون الخالیة ، چاپ زاخاو، لایپزیگ 1923، ص 64؛
(3) محمدحسین بن خلف برهان ، برهان قاطع ، چاپ محمد معین ، تهران 1361 ش ، ذیل «درخش »؛
(4) اسماعیل بن حماد جوهری ، الصحاح : تاج اللغة و صحاح العربیة ، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت ( بی تا. ) ، چاپ افست تهران 1368 ش ، ذیل «بدره »؛
(5) موسی حسینی مازندرانی ، العقدالمنیر ، تهران 1382، ص 111-112؛
(6) ابوالحسن دیانت ، فرهنگ تاریخی سنجش ها و ارزش ها ، چاپ بایرام صادقی ، تبریز 1367 ش ، ج 1، ص 64، ج 2، ص 39؛
(7) محمد پادشاه بن غلام محیی الدین شاد، آنندراج : فرهنگ جامع فارسی ، چاپ محمد دبیرسیاقی ، تهران 1363 ش ، ذیل «درخش »؛
(8) عباس عَزّاوی ، تاریخ النقودالعراقیة ، بغداد 1377/1918، ص 177؛
(9) یوسف غنیمه ، «النقودالعباسیة »، سومر ، ج 9 (1953)، ص 99؛
(10) اَنْسْتاس ماری کَرمْلی ، النقودالعربیة و علم النُمِّیّات ، قاهره 1939، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛
علی اکبر نفیسی ، فرهنگ نفیسی ، تهران 1355 ش ، ذیل «بدره ».

/ نورالله کسائی /