responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 7263

طبریی، احمدبن محمد، ، طبريی، احمدبن محمد، از علمايی نحو بغداد در قرن چهارم هجري. خطيیب بغداديی (ج5، ص125) نام او را به صورت احمدبن محمدبن يیزديیاربن رستم آوردهضبط کرده ¬است. نام جد او به گونه¬ه‌ايی مختلف ثبت شده ¬است (←رجوع کنید به ابن‌نديیم، ص65؛ خطيیب بغداديی، همانجا؛ يیاقوت حمويی، ج4، ص193؛ سيیوطيی، ج1، ص387). حتي آقابزرگ طهرانيی هم در ذکر نام جد او دچار تناقض‌گويي شده ¬است و آن را با اساميی مختلف، همچون يیزدبان، يیزديیار و نردبان، نقل کرده ¬است (ج4، ص197، ج24، ص84، ج25، ص242).

سيیدحسن صدر (ج3، ص96) او را شيیعيی مذهب دانسته و گفته ¬است خاندان او، خاندانيی بزرگ و جليیل‌القدر در شيیعۀةه اماميیه هستند.

طبريی معاصر وزيیر، ابن‌فرات (متوفيیوفات 313)، بود و به عنوان معلم در خانۀة ويی خدمت ميی‌کرد (يیاقوت حمويی، ج4، ص194) و که آقابزرگ طهرانيی (ج4، ص197) او را هم شيیعه دانسته است.

طبريی در زبان عربيی و نحو حاذق و ماهر بود (يیاقوت حمويی، همانجا). ابن‌نديیم (ص65) او را از علمايی مکتب بصره و هم‌سطح با عالم نحويی، ابويیعليی‌بن ابيی‌زرعه، دانسته و ابوالقاسم زجاجيی (ص78) ويی را استاد خويیش معرفيی کرده ¬است. او همچنين آشنا به علم حديیث و قرائت نیز آشنا بود.

ويی برايی فراگيیريی حديیث نزد افرادي چون ابومنذر، نُصَيیربن يیوسف و هاشم‌بن عبدالعزيیز، که از دوستان نزديیک عليی‌بن حمزه کسايیيی بودند، تلمذ کرد (خطيیب بغداديی، ج5، ص125). احمدبن جعفربن سلم (موفاتوفيی 365) و عمربن محمّدبن سيیف از شاگردان او در علمزمينةه حديیث بودند (همانجا). آرايیء طبریاو در خصوص قرائت، در کتاب «تحبيیرالتيیسيیر» ذکر شده ¬است (محمدبن يیوسف جزريی، ص114).

احمدبن محمدبن عثمان‌القطان، بکاربن احمد، زکريیابن عيیسيی و عبدالواحد‌بن عمر از جمله شاگردان او در علم قرائت بودند‌ (ابن‌جزريی، ج1، ‌ص115).

از جمله آثارتصنيفات طبريی است: که غالب منابع به اتفاق از آن نام برده‌اند مي‌توان به:‌ المقصور و الممدود، المذکر و المؤنث، صورة‌الهمز، النحو، التصريیف، و غريیب‌القرآن اشاره کرد (ابن‌نديیم، ص65؛ قفطيی، ج1، ص128؛ صفديی، ج8، ص112؛ سيیوطيی، ج1، ص387). سيیدمحسن اميین (ج3، ص110) و آقابزرگ طهرانيی (ج4، ص197) گفته‌اند که ابن‌نديیم، «عيیون‌المعجزات» را هم به تصنيیفات او افزوده، است در حاليی که در «الفهرست» چنيین چيیزيی بيیان نشده ¬است. سزگيین (ج9، ص60) هم دو کتاب «اخبار» و «کلّا فيی الکلام و القرآن» را از آثار او دانسته استمي‌داند.


منابع :
(1) آقابزرگ طهرانيی، الذريیعة اليی تصانيیف الشيیعة، ج4، 24، 25، بيیروت 1398/ 1978؛
(2) ابن‌الجزريی، غايیة‌النهايیة فيی طبقات القراء، ج1، قاهره ]بيی‌تا.[؛
(3) ابن‌نديیم، الفهرست، ]بيی‌جا، بيی‌تا.[؛
(4) الامام سيیدمحسن الاميین، اعيیان‌الشيیعة، ج3، بيیروت 1403/ 1983؛
(5) محمدبن محمدبن محمدبن عليی‌بن يیوسف الجزريی، تحبيیرالتيیسيیر فيی قراءات الائمة العشرة، بيیروت 1404/ 1983؛
(6) يیاقوت حمويی، معجم‌الادباء، ج4، چاپ آخر، ]بيی‌جا، بيی‌تا.[؛
(7) خطيیب بغداديی، تاريیخ بغداد، ج5، بيیروت ]بيی‌تا.[؛
(8) ابوالقاسم الزجاجيی، الايیضاح فيی علل النحو، چاپ د. مازن‌المبارک، ]بيی‌جا، بيی‌تا.[؛
(9) جلال‌الديین عبدالرحمن سيیوطيی، بغيیة الوعاة فيی طبقات اللغويیيین و النحاة، ج1، ]بيی‌جا[ 1384/1964؛
(10) حسن صدر، تأسيیس‌الشيیعة لعلوم الاسلام، تهران ]بيی‌تا.[؛
(11) صلاح‌الديین خليیل‌بن ايیبک صفديی، الوافيی بالوفيیات، ج8، ]بيی‌جا[ 1401/ 1981؛
(12) القفطيی، انباه‌الرواة، ج1، چاپ محمد ابوالفضل ابراهيیم، قاهره 1369/ 1950؛
(13) Geschichte des arabischen Sschrifpttums, Ffuat Ssezgin, Leieden, 1984.
/ فرشته کنجوريیان /



تاریخ انتشار اینترنتی : 1392/03/05

نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 7263
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست