responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 6659

 

حُويزى، شُبَّربن محمد ، حُويزى، شُبَّربن محمد، فقيه و محدّث امامى قرن دوازدهم. او سرسلسله خاندان شبّر، شاخهاى از مشعشعيان*، است كه نسب آنان به امام كاظم عليهالسلام مىرسد (كياء گيلانى، ص 92؛ حرزالدين، ج 1، ص 351؛ جعفرى، ج 1، ص100؛ روضان، ج 2، ص 393). پدرش، محمدبن ثنوان، محدّث و عالم دينى بود. شبّر در 1122 در حويزه/ هويزه* به دنيا آمد ودر همانجا پرورش يافت، سپس به نجف مهاجرت كرد و به تحصيل فقه و حديث پرداخت. او از احمدبن اسماعيل جزايرى، رضىالدينبن محمد موسوى عاملى مكى، نصراللّه مدرس حائرى و يوسفبن عبداللّه بحرينى (متوفى 1171) اجازه روايت دريافت كرد (حرزالدين، همانجا؛ امين، ج 7، ص330؛ آقابزرگ طهرانى، 1372ش، ص 332، 334، 650؛ عامرى، ج 1، ص 183؛ نيز براى ساير اساتيد و مشايخ او رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 11، ص 144).

پس از تسلط عثمانيان بر عراق، حويزى برخى بزرگان عرب، مانند شيخحمود آلحمد و شيخخليل آلعباس، را به قيام در برابر اشغالگران فراخواند و با فراهم آوردن سپاهى در 1160 به جنگ با عثمانيان پرداخت. سپاه او ابتدا پيروزيهايى كسب كرد، اما به سبب خيانت بعضى رؤساى قبايل شكست خورد و حويزى به اسارت به بغداد برده شد، ولى پس از مدتى آزاد گرديد (رجوع کنید به حرزالدين، ج 1، ص 353ـ357؛ شُبَّر، ص 256ـ 262؛ عامرى، همانجا).

تاريخ درگذشت او را حرزالدين (ج 1، ص 358ـ359) 1170 ذكر كرده است و امين (همانجا) 1178؛ اما جاسمحسن شبّر (ص 262ـ263) هر دو را نادرست دانسته و قول آقابزرگ طهرانى (1372ش، ص 332؛ همو، 1403، ج 4، ص 62، ج 6، ص260، ج10، ص 11) را پذيرفته كه نوشته حويزى در 1186 يا حدود 1190 درگذشته است. حويزى در حرم امام على عليهالسلام به خاك سپرده شد (شبّر، ص 263ـ 264). يكى از ادباى معاصر او، رسالهاى در شرححال وى نوشته است (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 4، ص 158، ج 11، ص 143ـ144).

بيش از سى عنوان اثر براى حويزى برشمردهاند كه عمدتاً درباره شرححال علما و انساب، فقه و حديث است. برخى از مهمترين آنها عبارتاند از: الذَخيرةُ فى العُقبى فى مَوَدَّةِ ذَوى القُربى، در شرح نسب سيدعلىخانبن سيدخلف حويزى (همان، ج10، ص 11؛ نيز رجوع کنید به حويزى*، خاندان)؛ رسالة فى نسب محمد المشعشعى، درباره نسب جد اعلاى خود، سيدمحمدبن فلاح مشعشعى (همان، ج 4، ص 165، ج 24، ص 142)؛ كنزالسعادة، در شرححال شمارى از عالمان (همان، ج 18، ص 158)؛ جُنَّةُ البَرِيَّة فى اَحكامِ التَقيَّة يا به تعبير ديگر جنّةالاماميّة فى احكام التقيّة (همان، ج 5، ص 157؛ شبّر، ص 246)؛ حُجّةالخصام، درباره قيام براى اقامه حق در عصر غيبت (آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 6، ص260ـ261)؛ حرمةالتمتّع بالفاطميات يا الجمع بين الفاطميين، كه مورد توجه عالمان بسيارى قرار گرفته است (رجوع کنید به همان، ج 5، ص 137، ج 6، ص 395ـ396؛ شبّر، ص 247ـ251)؛ صَفوَةَ المرام، حاشيهاى مبسوط بر مدارك الاحكام سيدمحمد عاملى؛ رسالههايى فقهى در موضوعات گوناگون، از جمله درباره وجوب غسل جمعه، احكام خوردنيها و آشاميدنيها و خمس (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 218، ج 7، ص 255، ج 11، ص 48، 91، ج 13، ص 53، ج 15، ص 51، 232، 236، ج 18، ص 49، ج 25، ص 34)؛ حاشيه بر اصول كافى و بحارالانوار و آثارى در علم رجال (رجوع کنید به همان، ج 3، ص 24، ج 6، ص 182، ج10، ص 118ـ119، ج20، ص 196؛ براى آگاهى از ديگر آثار او رجوع کنید به همو، 1372ش، ص 336ـ337؛ همو، 1403، ج 5، ص 105، ج 7، ص 111، 267، ج 14، ص 263، ج 15، ص 343، ج20، ص 212، ج 24، ص 441؛ شبّر، ص 245ـ253).


منابع:
(1) محمدمحسن آقابزرگ طهرانى، الذريعة الى تصانيف الشيعة، چاپ علىنقى منزوى و احمد منزوى، بيروت 1403/1983؛
(2) همو، طبقات اعلام الشيعة: الكواكب المنتشرة فى القرن الثانى بعد العشرة، چاپ علىنقى منزوى، تهران 1372ش؛
(3) امين؛
(4) محمد حمدى جعفرى، عشائر و أسرالسادة الحسينية فى العراق و الوطن العربى، ج 1، بغداد 1422/2001؛
(5) محمد حرزالدين، معارف الرجال فى تراجم العلماء و الادباء، قم 1405؛
(6) عبدعون روضان، موسوعة عشائر العراق: تاريخ، انساب، رجالات، مآثر، ج 2، عَمّان 2003؛
(7) جاسم حسن شُبَّر، تاريخ المشعشعيين و تراجم اعلامهم، نجف 1385/1965؛
(8) ناصر عبدالحسن عامرى، موسوعة انساب العشائر العراقية: السادة العلويون، ج 1، (بيروت) 2004؛
(9) احمدبن محمد كياءگيلانى، سراجالانساب، چاپ مهدى رجائى، قم 1409.

/ هاجر كاظمى افشار/

نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 6659
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست