responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 594

 

بَحْریّه (2) ، شمالیترین گروه از سه گروه واحة بزرگ مصری در صحرای لیبی . این واحه روبروی واحات بحریه (به صورت مفرد نیز استعمال می شود)، یعنی واحه های شمالی ، و واحات قِبْلیّه یعنی واحه های جنوبی قرار دارد که شامل داخْله و خارْگَه (خارجه ) است . در میان این دو گروه ، واحة کوچک فَرَفْرَه (که بعضی آن را جزئی از «داخله » می دانند)

یا الفرافره قرار دارد که بکری و یعقوبی آن را الفَرْفَرون نامیده اند. این سه واحة بزرگ به نامهای داخلی و وسطی و خارجی نیز مشخص می شوند که بحریه واحة داخلی است و واحة کوچک هم نامیده می شود. گاهی این واحه را بَهْنَسیَّه نیز می نامند، زیرا از آغاز از طریق بهنسا به آنجا می رفته اند. حتی بکری (ص 14) به دو منطقة متمایز، یعنی بهنسا السعید و بهنساالواحات اشاره کرده است . به نوشتة بوانه بی ، بحریّه ناحیه ای از استان المِنِیا و دارای 000 ، 6 نفر جمعیّت و چهار شهرک به نامهای الباویط (الباویطی : مرکز ناحیه )، القصر، مَنْدِیشه ، اَلزَبْوست .

این واحه همچون واحه های دیگر به حاصلخیزی بسیار معروف است و در گذشته خرما و انگور آن مشهور بوده است . غلات و برنج و نیشکر و مخصوصاً نیل در آن کشت می شده و زاجِ سفید و زاج سبز هم در آن به دست می آمده است ، گو اینکه از وجود فقرة اخیر بالاخص در بحریه ذکری به میان نیامده و اطلاعاتی که در این باره در دست داریم به تمام واحه ها برمی گردد. حاصلخیزی این واحه به سبب وجود چشمه های آبگرمی است که املاح مختلفی دارد.

دربارة تاریخ بحریه اطلاعات اندکی در دست است . گفته اند که این واحه ها در 332، تحت فرمان امیری بربر به نام عبدالملک بن مروان و مستقل بوده است . در دورة خلفای فاطمی از حاکمی مصری به نام ابوصالح یاد می شود. در زمان مقریزی و قلقشندی ، یعنی دوران فرمانروایی ممالیک ، این واحه ها مستقیماً تحت حکومت دولت مرکزی نبود، بلکه حکام محلی بر آنها حکمروایی داشتند. این واحه ها پیوسته در معرض

حمله و غارتِ بدویان عرب و بربر قرار داشت ، و واحه های جنوبی تر (واحتمالاً بحریه نیز؟) گاهی به تاخت و تاز شاهان نوبیایی گرفتار می شد. تنها در دوران اخیر بود که این واحه ها با دولت مصر مناسبات نزدیکتری برقرار کردند. در 1287/1870 نخست شواین فورت از این واحه ها دیدن کرد و سپس بسیاری از جهانگردان اروپایی به آنجا روی آوردند.

به طوری که از بقایای چندین معبد قدیمی ، ساختة رومیان ، و نیز کلیسایی متعلق به قرن ششم میلادی استنباط می شود، اهمیت و اعتبار واحه ها در زمانهای قدیم بیشتر از امروز بوده و به نظر می رسد که کلیسای قبطی آن تا ادوار اخیر معمور بوده است . از مراسمی یاد شده است که در آن جسد یکی از قدّیسان را در تابوتی که چندین گاو حملش می کرده اند با شکوه فراوان از خیابانها می گذرانده اند و منظور قدیس بارتولومه (گفتة بکری ، ص 14 را باید به همین صورت اصلاح کرد) یا جرجیس مقدس یا هر دو بوده است .


منابع :
(1) ابوصالح ، چاپ Evetts ، گ 93 ر، 75ر؛
(2) محمدبن محمد ادریسی ، المغرب ، چاپ دزی و دخویه ، لیدن 1886، ص 44؛
عبدالله

(3) بن عبدالعزیز بکری ، کتاب المغرب فی ذکر بلاد افریقیه و المغرب ، پاریس 1965؛
علی مبارک ، الخطط الجدیدة ، ج 17، ص 29

(4) و بعد؛
(5) احمدبن علی مقریزی ، الخطط ، قاهره ( بی تا. ) ، ج 1، ص 234 و بعد؛




(6) Amإlineau, Gإographie de l'Egypt 6 ,290;
(7) Baedeker, Egypt 6 , 207;
(8) Boinet Bey, Dictionnaire gإographique ;
(9) Guides Bleus, ـgypte , Paris 1956, 507-508;
(10) K ¤ alk ¤ ashand ¦ â , tr. Wدstenfeld, 102;
Schweinfurth, Prof. Dr. Aschersons Reise nach der kleinen Oase (Petermanns Geogr. Mitteil., xxii, 264)

) / د. اسلام / بِکِر (



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 594
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست