- مدرسه فقاهت
- کتابخانه مدرسه فقاهت
- کتابخانه تصویری (اصلی)
- کتابخانه اهل تسنن
- کتابخانه تصویری (اهل تسنن)
- ویکی فقه
- ویکی پرسش
- مدرسه فقاهت
- کتابخانه مدرسه فقاهت
- کتابخانه تصویری (اصلی)
- کتابخانه اهل تسنن
- کتابخانه تصویری (اهل تسنن)
- ویکی فقه
- ویکی پرسش
|
||||
| نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی جلد : 1 صفحه : 4750 | ||||
|
جلال‌آباد(1) ، شهر و مركز ولایت نَنْگَرْهار در مشرق افغانستان در مسیر كابل ـ پیشاور. این شهر در ارتفاع حدود 580 متری، كنار تنگِ خیبر و در حدود 182 كیلومتری مشرق كابل قرار دارد. رشته‌كوه هندوكش در شمال و رشته كوه سفیدكوه (بلندترین قله: سِكَرَم با حدود 761 ، 4 متر ارتفاع) در جنوب آن امتداد دارند. رشته‌كوه اخیر دره جلال‌آباد را از دره كُرَّم/ كُرْم جدا می‌كند (الفینستون، ص97ـ98، 639). در مغرب شهر تپه‌های نسبتاً مرتفعی دیده می‌شود. رود كابل در شمال این شهر با جهت شرقی ـ غربی جریان دارد و بیشتر قسمت مسكونی و تجاری شهر در جنوب رود و به موازات آن گسترده شده است. بر روی رود كابل، در بالادست شهر (حدود دَه كیلومتری مغرب)، سدی به نام درونته احداث شده كه در سرسبزی جلال‌آباد و اطراف آن تأثیر بسیار داشته است. رود كُنَر نیز در شهر جریان دارد كه، با جهت شمالی ـ جنوبی، در مشرق جلال‌آباد به رود كابل می‌پیوندد (رجوع کنید به اتلس جمهوری دموكراتیك افغانستان ، ص33ـ 34). آب و هوای جلال‌آباد معتدل است؛ میانگین دمای سالانه آن ْ5ر21 و میزان بارش سالانه آن 171 میلیمتر است (گروتس باخ، ص86؛ اتلس جمهوری دموكراتیك افغانستان ، ص15). دوپره ، به‌سبب پایین بودن ارتفاع جلال‌آباد از نقاط همجوارش، نوشته كه آب و هوای آن دارای ویژگیهای مناطق جنب حاره‌ای با تابستانهای خشك است (ص2). در ناحیه جلال‌آباد و پیرامون شهر مقدار فراوانی میوه و تره‌بار كشت می‌شود. همچنین این ناحیه به تولید خشخاش معروف است (مارسدن ، ص25). منابع: (1) آریانا دائرة‌المعارف، كابل: انجمن دائرة‌المعارف افغانستان، 1328ـ1348ش؛ (2) ابوریحان بیرونی، كتاب البیرونی فی تحقیق ماللهند، حیدرآباد دكن 1377/1958؛ (3) اتلس جمهوری دموكراتیك افغانستان ، كابل: جیوكارت پولند، [ بی‌تا. (؛ (4) محمدمهدی‌بن محمدنصیر استرآبادی، جهانگشای نادری ، چاپ عبداللّه انوار، تهران 1341ش؛ (5) بابر، امپراتور هند، كتاب بابرنامه ، چاپ بوریج، لندن 1971؛ (6) دانیل بالان، «تنگناهای زیست محیطی و نوسانات تاریخی در سازماندهی سرزمینی كوچ‌نشینهای افغانستان»، ترجمه ابوالحسن سروقدمقدم، در افغانستان: اقوام ـ كوچ‌نشینی ، به‌كوشش محمدحسین پاپلی یزدی، مشهد: پاپلی یزدی، 1372ش؛ (7) «بحران انسانی در افغانستان»، اطلاعات ، سال 76، ش22373، 28 آذر 1380؛ (8) ویلفرید بلانت، جاده زرین سمرقند ، ترجمه رضا رضایی، ) تهران ( 1363ش؛ (9) بایزید بیات، تذكره همایون و اكبر ، چاپ محمد هدایت حسین، كلكته 1360/1941؛ (10) احمدبن نصراللّه تتوی و همكاران، تاریخ الفی: تاریخ ایران و كشورهای همسایه در سالهای 850ـ984ه ، چاپ علی آل‌داود، تهران 1378ش؛ (11) جنگ افغانستان: دخالت شوروی و نهضت مقاومت ، زیرنظر آندره بریگو و اولیویه روآ، ترجمه ابوالحسن سروقدمقدم، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1366ش؛ (12) عبدالحی حبیبی، جغرافیای تاریخی افغانستان ، مقاله5: «دنپور یا جلال‌آباد كنونی»، پیشاور 1378ش؛ (13) همو، جنبش مشروطیت در افغانستان ، قم 1372ش؛ (14) حدودالعالم من المشرق الی المغرب ، چاپ منوچهر ستوده، تهران: دانشگاه تهران، 1340ش؛ (15) همان، با مقدمه بارتولد و حواشی و تعلیقات مینورسكی، ترجمه میرحسین شاه، كابل 1342ش؛ (16) بصیر احمد دولت‌آبادی، شناسنامه افغانستان، تهران 1382ش؛ (17) «دولت موقت افغانستان خواستار توقف بمب‌باران‌های آمریكا شد»، همشهری ، سال10، ش2605، 8 دی 1380؛ (18) محمدیوسف ریاضی، عین الوقایع: تاریخ افغانستان در سالهای 1207ـ1324ق ، چاپ محمد آصف فكرت، تهران 1369ش؛ (19) محمدتقی‌بن محمدعلی سپهر، ناسخ التواریخ: تاریخ قاجاریه ، چاپ جمشید كیانفر، تهران 1377ش؛ (20) عطا محمد شكارپوری، تازه نوای معارك، چاپ عبدالحی حبیبی افغانی، كراچی 1959؛ (21) زین‌العابدین‌بن اسكندر شیروانی، حدائق السیاحة، تهران 1348ش؛ (22) محمدعثمان صدقی، شهرهای آریانا، ) كابل ] 1354ش؛ (23) عبدالرحمان خان، امیر افغانستان، تاریخ حالات عبدالرحمن‌خان حكمران افغانستان ، چاپ سنگی مشهد 1319؛ (24) علیرضا علی‌آبادی، افغانستان ، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، 1372ش؛ (25) مهدی فرخ، تاریخ سیاسی افغانستان ، قم 1371ش؛ (26) كلاوس فردیناند، «كوچ‌نشینی در افغانستان»، ترجمه حسن خباززاده، در افغانستان: اقوام ـ كوچ‌نشینی ، به‌كوشش محمدحسین پاپلی‌یزدی، مشهد: پاپلی‌یزدی، 1372ش؛ (27) فیض‌محمد، سراج التواریخ، تهران 1372ش؛ (28) گاهشمار رویدادهای افغانستان در سال 1368، به كوشش هرمز مقصودی، تهران: وزارت امورخارجه، ستاد پشتیبانی افغانستان، 1377ش؛ (29) گاهشمار رویدادهای افغانستان در سال 1374، به‌كوشش هرمز مقصودی، تهران: وزارت امور خارجه، ستاد پشتیبانی افغانستان، 1376ش؛ (30) اروین گروتس باخ، جغرافیای شهری در افغانستان ، ترجمه محسن محسنیان، مشهد 1368ش؛ (31) ابوالحسن‌بن محمدامین گلستانه، مجمل التواریخ ، چاپ مدرس رضوی، تهران 1356ش؛ (32) پیتر مارسدن، طالبان: جنگ، مذهب و نظام جدید در افغانستان ، ترجمه كاظم فیروزمند، تهران 1379ش؛ (33) نقشه راهنمای افغانستان ، مقیاس 000 ، 600 ، 1:1، تهران: گیتاشناسی، 1994؛ (34) Vasily Vladimirovich Barthold, An historical geography of Iran , tr. Svat Soucek, Princeton, N.J. 1984; (35) Louis Dupree, Afghanistan , Princeton, N. J. 1973; (36) Mountstuart Elphinstone, An account of the kingdom of Caubul and its dependencies in Persia, Tartary and India , bio-bibliographical notes by Alfred Janata, Graz 1969; (37) EI 2, Suppl ., fascs. 3-4, Leiden 1981, s.v. "Djalalabad" (by C.E. Bosworth); (38) Martin Ewans, Afghanistan: a short history of its people and politics , New York 2002; (39) Archibald Forbes, The Afghan wars: 1839-42 and 1878-80 , London 1987; (40) Gulbadan Begam, The history of Humayun: Humayun - nama , tr. Annette S. Beveridge, New Delhi 1983; (41) Alfred Von Gutschmid, Geschichte Irans und seiner Nachbaralander , Graz 1973; (42) Historical and political gazetteer of Afghanistan , ed. Ludwing W. Adamec, vol.6: Kabul and southeastern Afghanistan , Graz 1985; (43) Hiuen Tsiang, Buddhist records of the Western world , translated from the Chinese of Hiuen Tsiang (A.D. 629) by Samuel Beal, London 1884, repr. New Delhi 2003; (44) J. L Lee, The `ancient supremacy': Bukhara, Afghanistan and the Battle for Balkh, 1731-1901 , Leiden 1996; (45) William Maley, "Interpreting the Taliban", in Afghanistan and the Taliban: the rebirth of fundamentalism ?, ed. William Maley, New Delhi: Penguin books, 2001; (46) Sayed Askar Mousavi, The hazaras of Afghanistan: an historical, cultural, economic and political study , Richmond 1998; (47) Leon B. Poullada, Reform and rebellion in Afghanistan, 1919-1929: king Amanullah's failure to modenize a tribal society , Ithaca 1973; World gazetteer , 1 June 2006. [Online(. Available: http://www. world-gazetteer.com/wg.php?x... )4 Feb. 2006]. / معصومه بادنج / جلال‌آباد(2) ، استان و شهری در جمهوری قرقیزستان. 1) استان جلال‌آباد. یكی از شش استان جمهوری قرقیزستان. مركز آن شهر جلال‌آباد و مساحت آن حدود 5ر647 ، 33 كیلومترمربع (8ر16% از كل مساحت جمهوری قرقیزستان) است. این استان از شمال به استان تالاس، از شمال‌شرقی به استان چوی ، از مشرق به استان نارین، و از جنوب‌شرقی به استان اوش محدود می‌شود و از جنوب و مغرب با كشور ازبكستان هم‌مرز است (رجوع کنید به>[ نقشه ] جمهوری قرقیزستان < ). جلال‌آباد در منطقه كوهستانی واقع است و ارتفاع آن از سطح دریا بین 500 تا 500 ، 4 متر است. این استان گرم‌ترین منطقه جمهوری قرقیزستان به‌شمار می‌رود. رشته‌كوه تین‌شان در میان آن واقع است. دامنه رشته‌كوههای چَتكَل و فرغانه از جنگلهای گردو و درختان میوه پوشیده است (قرقیزستان ، ص43). در دهه 1330ش/1950، در دره فرغانه آثاری از دوره برنز و آهن كشف شد (فرامكین ، ص42). رشته‌كوه پَسْكَم و قله بِشْتُوز به ارتفاع 299 ، 4 متر، در شمال‌غربی و در مرز جلال‌آباد با كشور ازبكستان واقع‌اند. رود نارین، كه از ارتفاعات پامیر سرچشمه می‌گیرد، با جهت عمومی شرقی ـ غربی، پس از گذشتن از شهر نارین، از مشرق وارد این استان می‌شود و پس از آبیاری زمینهای شمال‌شرقی استان، از طریق آبراهه نارین به دریاچه مخزنی توقتوغول می‌ریزد. رودهای چاندالش در مغرب، چتكل در مغرب و جنوب‌غربی، قره‌سو در مركز، اوزون ـ اكموت و قره ـ كولجه در شمال و قره‌ـ اویغور، بازار كُرگُن و چند رود دیگر در جنوب، از مهم‌ترین رودهای این استان‌اند. این استان دارای نُه بخش است: آق‌سی (به مركزیت كِربِن)، آلابوكا (به مركزیت آلابوكا)، بازار كرگن (به مركزیت بازار كرگن)، چتكل (به مركزیت كانیش كیا)، نوكِن (به مركزیت ماسِسی)، سوزاك (به مركزیت سوزاك)، تغوز ـ تورود (به مركزیت كازارمان)، تُغتاگُل (به مركزیت تُغتاگُل سوت)، و اوچ تِرِك (به مركزیت اوچ تِرِك). شهرهای آن عبارت‌اند از: جلال‌آباد قره‌كول، كوك‌ـ یانگاكا مایلی‌ـ سو، و تاش‌ـ كومیر . استان جلال‌آباد مهم‌ترین مركز تولید نیروی برق جمهوری است. این نیرو از رود نارین، كه از میان استان می‌گذرد، به‌دست می‌آید. صنایع استخراج زغال‌سنگ و نفت، تولید مصالح ساختمانی، صنایع پنبه‌پاك‌كنی، تولیدات صنایع سبك و موادغذایی در اقتصاد این استان نقش مهمی دارند. معادن واقع در كوك ـ یانگاكا و تاش ـ كومیر و چاههای نفت در كوچكو ـ آتا و چانگیرتاشا، از بزرگ‌ترین واحدهای صنعتی قرقیزستان به‌شمار می‌روند. كارخانه‌ها و مؤسسات بزرگ صنایع الكترونیك در شهرهای جلال‌آباد، مایلی‌سو و شامالدی‌سای مستقرند (قرقیزستان ، همانجا؛ > دایرة‌المعارف قرقیزی <، ج2، ص415). در 1380ش/2001، میدان نفتی عظیمی در جلال‌آباد كشف شد ( > گاهشمار سیاسی آسیای مركزی، جنوبی و شرقی <، ص212). 2) شهر جلال‌آباد ، مركز اداری، اقتصادی و فرهنگی استان جلال‌آباد و سومین شهر بزرگ جمهوری قرقیزستان پس از شهرهای بیشكك *(پایتخت جمهوری) و اوش *( > دایرة‌المعارف قرقیزی <، همانجا). این شهر در حدود دویست كیلومتری جنوب بیشكك، حدود شصت كیلومتری شمال اوش و حدود 33 كیلومتری شمال‌شرقی شهر اندیجان و بر سر راه اصلی بیشكك‌ـ اوش واقع است (رجوع کنید به > [نقشه ] جمهوری قرقیزستان , ). شهر جلال‌آباد در دره رود كوقارت و در ارتفاع بین 755 تا 800 متری از سطح دریا قرار دارد. آب و هوای آن گرم و خشك است. میانگین دمای سالانه آن ْ6ر12 است. در سردترین ماه سال دمای هوا به 1ر4- و در گرم‌ترین ماه سال به ْ6ر41 می‌رسد. میانگین بارندگی سالانه آن 468 میلیمتر است ( > دایرة‌المعارف قرقیزی <، همانجا). این شهر دارای خیابانهای باریك و پیچ‌درپیچ و نیز خانه‌هایی است كه با دیوارهای بلند گلی محصور شده‌اند و فقط مساجد تزئینات رنگی دارند ( > سرزمین ناشناخته قرقیزستان <، ص34). در محله تاجیك‌نشین جلال‌آباد، مسجدجامعی هست كه حدود صد سال قدمت دارد. این مسجد در دوره استالین، پس از كشته شدن امام جماعت آن، تعطیل شد و در 1322ش/ 1943، بعد از برگزاری كنفرانس تهران، بازگشایی گردید (محمدی نیكو، ص120). جلال‌آباد مركز خرید و فروش دام و محل تعامل بین نواحی كشاورزی و كوچ‌نشین است. این شهر چشمه‌های متعددی دارد. با برقراری حكومت شوروی، در كنار حدود 150 چشمه، استراحتگاههایی با امكانات بهداشتی بنا شده است كه از خواص درمانی آبها و گِلهای استخرهای آن استفاده می‌شود. ( > سرزمین ناشناخته قرقیزستان <، ص34ـ 35). شهر جلال‌آباد، دارای كارخانه‌های صنایع سبك، غذایی، روغن، ساختمان‌سازی، الكترونیك و فرآورده‌های چوبی است (همان، ص34). در دهه 1287/1870، با ورود مهاجران روسی، تركیب جمعیت بومی جلال‌آباد دگرگون شد (همانجا). براساس آمار 1384ش/ 2005، جمعیت این شهر 929 ، 77 تن است ( > فرهنگ جغرافیائی جهان <، ذیل "Celalabad" ). این شهر با راه اصلی با شهرهای اطراف مرتبط می‌شود و محل تلاقی خطوط راه‌آهن است. در 1334/1916 راه‌آهن اندیجان ـ جلال‌آباد احداث شد ( > سرزمین ناشناخته قرقیزستان <، همانجا). از جمله مراكز دیدنی و تاریخی شهر است: دریاچه مصنوعی آیو ـ بولاك كه در 1293/1876 ساخته شده است؛ موزه تاریخی ـ فرهنگی، و چشمه حضرت یعقوب پیغمبر (همان، ص34ـ35). در اوایل قرن سیزدهم/ نوزدهم، قلعه كوچكی متعلق به خانات خوقند در كنار این چشمه ساخته شد و روستای كوچكی در كنار آن پدید آمد. مردم آن روستا به زائران چشمه خدمت می‌كنند. منابع: (48) محمدرضا محمدی‌نیكو، سفرنامه آسیای مركزی ، تهران 1380ش؛ (49) نقشه راههای كشورهای آسیای مركزی، ازبكستان، تاجیكستان، تركمنستان، قرقیزستان، قزاقستان ، مقیاس 000 ، 500 ، 1:3، تهران: گیتاشناسی، [ بی‌تا. ]؛ (50) Grإgoire Frumkin, Archaeology in Soviet Central Asia , Leiden 1970; (51) Kirgiz Savet Entsiklopediyasi, Frunze: Kirgiz S.S.R. Akademiyasi, 1976-1980, s.v. "Djalal-abad"; (52) Kyrghyz Republic [ map (, scale 1:1 ، 000 ، 000, Bishkek: State Cartographical and Geodesical Service of Kyrghyz Republic, 1997; (53) Kyrgyzstan , by K. Otorbaev, et al. , Bishkek: Glavnaya redaksiya Kirgizskoy Ensiklopedii, 1994; (54) A Political chronology of Central, south and east Asia , ed. Ian Perston, London: Europa Publications,2001; (55) Unknown land Kyrgyzstan )CD-ROM(, Bishkek )n.d.(; World gazetteer , )Online(. Available: http://www. world- gazetteer. com/wg.php?x... )4 July 2005]. / بهرام امیراحمدیان / تصاویر این مدخل: |
||||
| نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی جلد : 1 صفحه : 4750 | ||||
|
www.eShia.ir