جبهة آزادیبخش ملی مورو ، نخستین جبهة جدایی طلب مخفی مسلمانان در جنوب فیلیپین Ùˆ تنها نمایندة مسلمانان این کشور Ú©Ù‡ از سوی سازمان کنفرانس اسلامی به رسمیت شناخته شده است Ùˆ در آن کرسیِ ناظر دارد.

Ø‌دود دو قرن پیش از ورود اسپانیاییها به فیلیپین در 927/











1521ØŒ مسلمانان در جنوب فیلیپین ØŒ سلطان نشینهای سولو Ùˆ ماگیندانائو Ùˆ سلطان نشینهای ائتلافی لانائو را تشکیل دادند. در 1316/ 1898ØŒ بر اساس مفاد عهدنامة پاریس ØŒ Ú©Ù‡ بین اسپانیا Ùˆ امریکا امضا شد، Ú©Ù„ مجمع الجزایر فیلیپین تØ‌ت تسلط امریکا در آمد Ùˆ مسلمانان ØŒ پس از چند قرن مقاومت موفقیت آمیز در مقابل سلطة اسپانیا، مجبور شدند Ø‌کومت امریکاییها را بپذیرند. امریکا بر خلاف اسپانیا، Ú©Ù‡ در اعمال زور بر مناطق مسلمان نشین شکست خورده بود، سیاست تهدید Ùˆ ترغیب (چماق Ùˆ هویج ) را برای ادارة مناطق مسلمان نشین میندانائو Ùˆ سولو به کار برد. سیاست ادغام مناطق مسلمان نشین در کشور فیلیپین ØŒ برای امریکاییها سودبخش بود، ولی مقاومتهای مسلمانان همچنان ادامه یافت (گرشمن ØŒ 2001Ø› مسلم Ùˆ کاگوکو Ù€ گویام ØŒ 2002Ø› > «سرزمین مورو» < ØŒ 2001).

از زمان اعطای استقلال امریکا به فیلیپین در 1325 Ø´ / 1946ØŒ اقدامات Ø‌کومتهای فیلیپینی برای یکپارچه سازی کشور Ùˆ در نتیجه الØ‌اق جزایر مسلمان نشین ØŒ Ú©Ù‡ در واقع ادامة سیاستهای امریکا بود، با شکست مواجه شد. اØ‌ساس بیگانگی مردم با Ø‌کومت ØŒ Ù…Ø‌رومیت اقتصادیِ بخش مسلمان نشین Ùˆ سیاست دولت فیلیپین در تشویق مسیØ‌یان جزایر شمالی Ùˆ مرکزی لوزان Ùˆ ویسایاس / بیسایاس برای مهاجرت به میندانائو، زمینه های شورشهای جدایی طلبانة مسلمانان را فراهم کرد (مسلم Ùˆ کاگوکو Ù€ گویام Ø› گرشمن ØŒ همانجاها)ØŒ در این زمان سه Ø‌ادثه موجب بروز Ùˆ تسریع شورشهای مسلمانان شد: قتل عام کارآموزان مسلمان در 27 اسفند 1347/ 18 مارس 1968 به دست ارتش فیلیپین در جزیرة کورگیدور ØŒ Ú©Ù‡ به کشتار جَبیده معروف شد (نوبل ØŒ ص 98Ù€99)Ø› افزایش خشونتهای فرقه ای پس از اعلام نتایج انتخابات ملی 1350 Ø´ / 1971ØŒ Ú©Ù‡ در این انتخابات به پشتیبانی فردیناند مارکوس ØŒ رئیس جمهور وقت (Ø‌Ú© : 1344Ù€1365 Ø´ / 1965Ù€ 1986)ØŒ سیاستمداران مسیØ‌ÛŒ در Ø‌وزه های مسلمان نشین برنده شدند؛ Ùˆ تØ‌میل Ø‌کومت نظامی در شهریور 1351/ سپتامبر 1972 ( رجوع کنید به > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسای جمهور فیلیپین » < ØŒ 2002Ø› توکلی ØŒ ص 154Ù€ 168Ø› چاک ØŒ ص 189Ù€191).

پس از افشای کشتار جبیده ، داتو اودتاگ ماتالام ، فرماندار ایالت کوتاباتو، جنبش استقلال مسلمانان را، به منظور ایجاد جمهوری مستقل اسلامی در میندانائو و سولو، تشکیل داد ( رجوع کنید بهتوکلی ، ص 160ـ162).

دانشجویان مسلمان در مانیل در سطØ‌ گسترده ای به کشتار جبیده اعتراض کردند Ùˆ این اعتراضات منجر به ایجاد سازمانی غیررسمی در شهر زامبوانگا شد. در 1348 Ø´ / 1969ØŒ این سازمان گروهی از جوانان مسلمان را برای فراگیری آموزش نظامی ØŒ مخفیانه ØŒ به ایالت صباØ‌ مالزی فرستاد Ùˆ پس از تشکیل یک کمیتة مرکزی هفت نفره Ùˆ انتخاب رئیس ØŒ خود را جبهة آزادیبخش ملی مورو نامید (والی ØŒ ص 157Ø› توکلی ØŒ ص 162ØŒ 172Ù€173).

رئیس Ùˆ بنیانگذار جبهة آزادیبخش ملی مورو، نور میسواری بود. ÙˆÛŒ در خانواده ای فقیر در جزیرة تاپول ØŒ در مجمع الجزایر سولو، به دنیا آمد. در دانشگاه فیلیپین به تØ‌صیل پرداخت . در دوران تØ‌صیل ØŒ عضو گروه Ú†Ù¾ گرای کاباتانگ ماکابایان (جوانان ملی گرا) بود. در 1346 Ø´ / 1967 به بنیانگذاران مجمع مسلمانان ملی گرا پیوست Ùˆ سردبیر ترجمان (ارگان ) رسمی آن ØŒ یعنی نشریة > اخبار مسلمانان فیلیپین < ØŒ شد (توکلی ØŒ ص 205Ù€206Ø› کانوی ØŒ ص 174Ù€176).

کشتار جبیده موجب تØ‌ریک Ùˆ ورود او به مبارزات جدایی طلبانه شد (ماجول ØŒ 1985ØŒ ص 45). میسواری ØŒ به قصد نمایندگی در مجلس قانونگذاری ØŒ در 1349 Ø´ /1970 از تدریس در دانشگاه فیلیپین استعفا کرد Ùˆ به زادگاه خود برگشت Ùˆ در آنجا به تدریس در دانشکدة اسلامی فیلیپین پرداخت ( رجوع کنید بهادامة مقاله ). شکست او در انتخابات ØŒ به رغم اعتراضات پاگهامبوگ (گروهی از دانش آموزان مدارس هولو Ú©Ù‡ میسواری آنها را سازماندهی کرده بود)ØŒ ÙˆÛŒ را به این نتیجه رساند Ú©Ù‡ استفاده از ابزار پارلمانی ØŒ راه مناسبی برای تغییرِ نظام سیاسی فیلیپین نیست Ø› بنابراین ØŒ به مبارزة مسلØ‌انه روی آورد (کانوی ØŒ ص 177Ù€180) Ùˆ هدف از تشکیل جبهة آزادیبخش ملی مورو را ایجاد جمهوری خلق مورو در میندانائو، سولو Ùˆ پالاوان اعلام کرد ( > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسهای جمهور فیلیپین » < ØŒ همانجا، توکلی ØŒ ص 173ØŒ 176).

مورو اصطلاØ‌ÛŒ است Ú©Ù‡ اسپانیاییها به مسلمانان اطلاق Ù…ÛŒ کردند ( رجوع کنید به کتانی ØŒ ص 168Ø› توکلی ØŒ ص 65). میسواری Ùˆ سایر بنیانگذاران جبهة آزادیبخش ملی مورو از این واژه برای متØ‌د ساختن Ø‌وزه های مسلمان نشینِ میندانائو استفاده کردند. جبهة آزادیبخش ØŒ «مورو» شامل چهار گروه نژادی Ùˆ ده گروه









اقلیت زبانی از بومیان مسلمان جنوب فیلیپین است Ø› البته این جبهه ØŒ عضوِ غیرمسلمان نیز دارد ( > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسای جمهور فیلیپین » < ØŒ همانجا).

اعضای پیشگام جبهة آزادیبخش ملی مورو از بین جوانان مسلمان تØ‌صیلکردة سکولار، Ú©Ù‡ در ایالت صباØ‌ مالزی آموزش نظامی دیده بودند، انتخاب شدند. در کنار میسواری ØŒ هاشم سلامت Ùˆ عبدالخیر (ابوالخیر) آلونتو قرار داشتند. سلامت ØŒ Ú©Ù‡ در دانشگاه الازهر مصر تØ‌صیل کرده بود، به معاونت جبهة آزادیبخش بر گزیده شد. ÙˆÛŒ پس از توافقنامة طرابلس از میسواری جدا شد ( رجوع کنید به ادامة مقاله ). آلونتو دوست نزدیک میسواری در دورة فعالیتهای دانشجویی ÙˆÛŒ در مانیل بود. آلونتو عضو کمیتة مرکزی جبهة آزادیبخش Ùˆ فرمانده نیروهای نظامی آن تا1357 Ø´ / 1978ØŒ یعنی زمانی Ú©Ù‡ تسلیم دولت شد، ماند ( > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسای جمهور فیلیپین » < ØŒ همانجا؛ کانوی ØŒ ص 175Ù€177).

کمیتة مرکزی ØŒ هیئت سیاسی Ø‌اکم در جبهة آزادیبخش ملی مورو است Ùˆ اعضای بنیانگذار آن از گروههای قومی Ù€ زبانی گوناگون اند. در رده های پایین تر، دفاتر گوناگون Ùˆ کمیته های استانی Ùˆ روستایی قرار دارد. گروه نظامی آن ØŒ Ú©Ù‡ بانگْسا مورو آرمی ) ارتش خلق مورو ) نامیده Ù…ÛŒ شود، یک فرمانده Ú©Ù„ ØŒ فرماندهان استانی Ùˆ فرماندهان ناØ‌یه ای در سطوØ‌ شهری دارد. بر اساس برآورد ارتش فیلیپین در 1373 Ø´ / 1994ØŒ جبهة آزادیبخش ملی مورو 080 ØŒ 14 رزمنده داشت ØŒ ولی به ادعای جبهة آزادیبخش ØŒ تعداد رزمندگان بیشتر از این است Ùˆ بسیاری از نیروهای مخفی یا غیرنظامیانی را Ú©Ù‡ از آن Ø‌مایت Ù…ÛŒ کنند نیز در بر Ù…ÛŒ گیرد. پایگاههای اصلی جبهه در سولو، تاوی Ù€ تاوی ØŒ باسیلان Ùˆ شبه جزیرة زامبوانگا قرار دارد. جبهة آزادیبخش در این مناطق نفوذ دارد: بخشهایی از لانائوی جنوبی ØŒ ماگیندانائو، سلطان کودارات ØŒ سارانگانی Ùˆ کوتاباتوی جنوبی ( > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسای جمهور فیلیپین » < ØŒ همانجا؛ گوتیئرّس ØŒ 2002).

به دلیل افزایش درگیریها در پایان 1349 Ø´ /1970ØŒ از جمله درگیری گروههای نظامی ایلاگاس Ùˆ مسیØ‌یها با سیاه جامگان ØŒ باراکوداس Ùˆ سایر گروههای نظامی Ú©ÙˆÚ†Ú© اسلامی ØŒ در جاهای دیگر نیز مخالفتهایی Ø´Ú©Ù„ گرفت . در بسیاری از شهرها مدارس تعطیل Ùˆ مزارع به Ø‌ال خود رها شدند، بازرگانی راکد شد Ùˆ شمار پناهندگان افزایش یافت . بر اساس گزارشی بسیار Ù…Ø‌افظه کارانه ØŒ دست Ú©Ù… سی هزار مسلمان ØŒ مسیØ‌ÛŒ Ùˆ تیرورای خانه هایشان را، برای یافتن مکانی امن تر، ترک کردند (توکلی ØŒ ص 163Ù€ 168Ø› کانوی ØŒ ص 187Ø› ابواسلام اØ‌مد عبداللّه ØŒ ص 57 Ù€ 58). به دنبال این Ø‌وادث ØŒ مارکوس در 21 سپتامبر 1972 Ø‌کومت نظامی اعلام کرد (توکلی ØŒ ص 170Ø› > انقلاب در فیلیپین < ØŒ ص 10).

جنگ بین نیروهای دولتی Ùˆ مبارزان در میندانائو، موجب کشته شدن هزاران تن Ùˆ خسارات مالی فراوان Ùˆ بی خانمان شدن Ùˆ مهاجرت Ùˆ پناهندگی شمار بسیاری از مسلمانان به ایالت صباØ‌ شد ( رجوع کنید به مسلم Ùˆ کاگوکو Ù€ گویام ØŒ همانجا؛ کتانی ØŒ ص 170).

اظهارات جبهة آزادیبخش ملی مورو مبنی بر کشتار جمعیِ مسلمانان به دست Ø‌کومت مانیل ØŒ در خرداد Ù€ تیر 1350/ ژوئن 1971ØŒ توجه جامعة بین المللی مسلمانان ØŒ از جمله لیبی Ùˆ رئیس جمهور آن ØŒ معمر قذّافی ØŒ را به خود جلب کرد. پس از این Ø‌ادثه ØŒ قذّافی به Ø‌مایت از این جبهه پرداخت (ابوسلام اØ‌مدعبداللّه ØŒ ص 57Ø› توکلی ØŒ ص 164Ù€ 165). برای خاتمه بخشیدن به این درگیری ØŒ سازمان کنفرانس اسلامی در ششمین اجلاس وزرای خارجة کشورهای اسلامی ØŒ از Ø‌کومت مانیل خواست تا با رهبری جبهة آزادیبخش ملی مورو در بارهخودمختاریِ بخشهای اسلامی ØŒ در چارچوب Ø‌اکمیت ملی Ùˆ تمامیت ارضی فیلیپین وارد گفتگو شود (سانتوس ØŒ 2002Ø› توکلی ØŒ ص 174Ù€ 175Ø› کتانی ØŒ همانجا).

با اصرار سازمان کنفرانس اسلامی ØŒ در 2 دی 1355/ 23 دسامبر 1976ØŒ جبهة آزادیبخش ملی مورو به رهبری میسواری ØŒ توافقنامة طرابلس را با نمایندة دولت فیلیپین ØŒ در لیبی امضا کرد. بر اساس آن در جنوب فیلیپین ØŒ در Ø‌وزة Ø‌اکمیت Ùˆ تمامیت ارضی فیلیپین ØŒ به سیزده ایالت Ùˆ نه شهر مسلمان نشین خودمختاری اعطا شد ( رجوع کنید به > «توافقنامة طرابلس » < ØŒ 2001Ø› کتانی ØŒ همانجا)Ø› ولی چون در توافقنامه موضوعات مهمی از قلم افتاد Ùˆ از برخی مواد آن تفاسیر متناقض Ùˆ ناروایی شد، خود به خود شکست خورد. مثلاً مارکوس ابتدا در 6 فروردین 1356/ 26 مارس 1977ØŒ خودمختاری سیزده استان را اعلام کرد Ùˆ در 28 فروردین / 17 آوریل همه پرسی را برگزار کرد Ú©Ù‡ نتیجة آن به این صورت اعلام شد Ú©Ù‡ 9ر93% رأی دهندگان با خودمختاری مخالفت کرده اند. پس ØŒ کشور را به دوازده منطقة خودمختار تقسیم کرد Ú©Ù‡ فقط مناطق نهم Ùˆ دوازدهم در قلمرو منطقة خودمختار اسلامی قرار Ù…ÛŒ گرفت Ùˆ به این ترتیب ØŒ تفسیر





خود را از خودمختاری اعمال نمود (نوبل ، ص 114ـ116؛ > انقلاب در فیلیپین < ، ص 14).

هشتمین اجلاس وزرای امور خارجة کشورهای اسلامی در فروردین ـ اردیبهشت 1356/ مه 1977 به میسواری اجازه داد برای اولین بار در اجلاس سخنرانی کند. اگرچه وزرا تأسف خود را از نتیجة مذاکرات میسواری با مارکوس ابراز نمودند، ادامة گفتگوها را توصیه کردند و در نتیجه ، جبهة آزادیبخش ملی مورو، رهبری خود را به چالش کشید (گوتیئرّس ، همانجا).

هاشم سلامت در 5 دی 1356/26 دسامبر 1977ØŒ تلاش کرد رهبری جبهه را تغییر دهد، میسواری ÙˆÛŒ را خائن نامید Ùˆ او را از جبهه اخراج کرد. پس از آن سلامت سازمانی را تشکیل داد Ú©Ù‡ امروزه جبهة آزادیبخش اسلامی مورو خوانده Ù…ÛŒ شود (برای جزئیات بیشتر رجوع کنید به جبهة آزادیبخش اسلامی مورو * ). با شکست تلاشهای سازمان کنفرانس اسلامی Ùˆ رابطة العالم الاسلامی * ØŒ برای میانجیگری میان میسواری Ùˆ سلامت ØŒ طرابلس از میسواری Ùˆ قاهره از سلامت Ø‌مایت کرد (چالک ØŒ ص 194Ù€ 198).

پس از شکست توافقنامة طرابلس و افتراق در رهبریِ جبهة آزادیبخش ملی مورو، این جبهه دریافت که در کنار عملیات نظامی متعارف در منطقه ، به نفوذ بیشتر در عرصة سیاسی نیاز دارد ( رجوع کنید به ادامة مقاله ).

در نهمین اجلاس وزرای خارجة کشورهای اسلامی در داکار، پایتخت سنگال (28 فروردین Ù€ 19 اردیبهشت 1357/ 17Ù€29 آوریل 1978)ØŒ میسواری رئیس Ùˆ سخنگوی جبهة آزادیبخش ملی مورو شناخته شد. در 1358 Ø´ / 1979ØŒ جبهه برای اØ‌یای هدف سابق خود، یعنی جدایی از فیلیپین Ùˆ تشکیل کشور مستقل ØŒ مجدداً تلاش کرد Ú©Ù‡ کشورهای اسلامی را قانع کند ولی موفق نشد. دهمین اجلاس وزرای خارجة کشورهای اسلامی در مراکش ØŒ بر Ø‌مایت خود از توافقنامة طرابلس تأکید کرد ( > «وقایعنامه » < ØŒ 2002).

ظاهراً، بر اثر کاهش Ú©Ù…Ú© لیبی به Ø‌رکتهای انقلابی در جهان ØŒ به سبب گرفتاریهای منطقه ای این کشور، جبهة آزادیبخش ملی مورو ضمن Ø‌فظ ارتباط خود با طرابلس ØŒ تلاش کرد Ø‌مایت دولت اسلامی نوپای ایران را جلب کند (Ù…ÛŒ ØŒ ص 228). پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1357 Ø´ )ØŒ میسواری به ایران آمد. هدف از این دیدار نزدیکی به دولت ایران Ùˆ تØ‌ت فشار قرار دادن دولت مانیل برای مذاکره بود. میسواری Ùˆ هیئت Ú©ÙˆÚ†Ú©Ø´ برای ادای اØ‌ترام به امام خمینی (ره )ØŒ Ú©Ù‡ از مسلمانان فیلیپین تمجید Ùˆ ستایش کرده بود، به قم رفتند. مقامات عالی رتبة ایرانی به مسلمانان فیلیپین قول اعطای هرگونه Ú©Ù…Ú© ممکن را دادند Ùˆ روزنامه های ایرانی متعددی با هیئت مذکور مصاØ‌به کردند. در 1358 Ø´ / اکتبر 1979ØŒ وزیر نفت ایران اعلام کرد Ú©Ù‡ ماه بعد فیلیپین را به طور کامل تØ‌ریم نفتی خواهد کرد (ماجول ØŒ 1990ØŒ ص 262Ù€264Ø› سانتوس ØŒ همانجا؛ جمهوری اسلامی ØŒ ص 1Ù€2).

هر چند فیلیپین تنها 16ر4% از نفت مورد نیازش را از ایران وارد Ù…ÛŒ کرد، ولی تØ‌ریم نفتیِ ایران پیروزی بزرگی برای جبهة آزادیبخش ملی مورو Ù…Ø‌سوب Ù…ÛŒ شد، به گونه ای Ú©Ù‡ اگر سایر کشورهای تولیدکنندة نفت در تØ‌ریم شرکت Ù…ÛŒ کردند، اقتصاد فیلیپین به تدریج فلج Ù…ÛŒ شد (ماجول ØŒ 1990ØŒ ص 264Ù€265). در آبان 1359/ نوامبر 1980ØŒ دفتر جبهة آزادیبخش ملی مورو در تهران تأسیس شد Ú©Ù‡ تسهیل کنندة ارتباط سازمان با ایران بود Ùˆ از طریق آن نمایندگان جبهه نیز به آسانی به مطبوعات ایران دسترسی پیدا کردند (همان ØŒ ص 267). به این ترتیب ØŒ تهران پشتیبان اصلی جبهة آزادیبخش ملی مورو Ùˆ جانشین طرابلس شد (همان ØŒ ص 268). بر خلاف لیبی Ùˆ عربستان سعودی Ùˆ سایر کشورهای اسلامی ØŒ Ú©Ù‡ بر طرØ‌ خودمختاری بر اساس توافقنامة طرابلس اصرار Ù…ÛŒ ورزیدند، ایران پیگیر اصل Ø‌Ù‚ تعیین سرنوشت Ùˆ استقلال مسلمانان فیلیپین بود (اØ‌تشامی ØŒ ص 205).

تلاشهای سیاسی Ùˆ بین المللی جبهه در چندین نشست وزرای خارجة کشورهای اسلامی در فاصلة 1359 Ø´ /1980 تا 1363 Ø´ /1984ØŒ با هدف جلب Ø‌مایت سازمان کنفرانس اسلامی از موضع جبهه برای جدایی طلبی Ùˆ تشکیل دولت مستقل ØŒ ناکام ماند Ùˆ سازمان هربار با اØ‌ترام به تمامیت ارضی فیلیپین Ùˆ با تأکید بر موافقتنامة طرابلس ØŒ خواستار اجرای این موافقتنامه شد ( رجوع کنید به > «وقایعنامه » < Ø› سانترس ØŒ همانجاها).

در خلال این Ø‌وادث خانم کورازون سی . آکینو (Ø‌Ú© : 1986Ù€1992)ØŒ همسر سناتور مقتول بنینگو «نینوی » آکینو ØŒ در 6 اسفند 1364/ 25 فوریة 1986 قدرت را در دست گرفت . در این هنگام جبهة آزادیبخش ملی مورو، توقف یکجانبه درگیری بین رزمندگان این جبهه Ùˆ نیروهای نظامی فیلیپین را اعلام کرد. جبهه در گذشته مورد Ø‌مایت همسر رئیس جمهور بود Ùˆ امیدوار بود Ú©Ù‡ رئیس جمهور جدید، سیاست شوهرش را در بارهØ‌Ù„ مسئلة جنگ نوزده ساله بین جبهة آزادیبخش ملی مورو Ùˆ Ø‌کومت فیلیپین ØŒ ادامه دهد. پس از چند تماس مقدماتی بین دو طرف ØŒ میسواری Ùˆ آکینو، در 14 شهریور 1364/ 5 سپتامبر







1986 با یکدیگر ملاقات کردند. این ملاقات تاریخی منجر به امضای بیانیة مشترکی گردید Ú©Ù‡ بعدها مبنای مذاکرات رسمی شد ( > انقلاب در فیلیپین < ØŒ ص 19Ù€29Ø› > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسای جمهور فیلیپین » < ØŒ همانجا).

در 1366 Ø´ / 1987ØŒ قانون اساسی جدیدی ØŒ Ú©Ù‡ شامل پیش بینیهایی برای خودمختاری مسلمانان میندانائو بود، از طریق همه پرسی به تصویب رسید ( > انقلاب در فیلیپین < ØŒ ص 41Ù€44). مجلس جدید در همان سال انتخاب شد Ùˆ قانون منطقة خودمختار مسلمانان میندانائو را تصویب کرد Ú©Ù‡ در 28 آبان 1368/ 19 نوامبر 1989 به همه پرسی گذاشته شد. در ساختار جدید خودمختاری ØŒ Ú©Ù‡ جبهة آزادیبخش ملی مورو Ùˆ جبهة آزادیبخش اسلامی مورو آن را خودمختاری غیرواقعی Ùˆ ساختگی دانسته Ùˆ به طور Ú©Ù„ÛŒ آن را رد کردند، فقط چهار استان ماگیندانائو Ùˆ لانائوی جنوبی در سرزمین اصلی میندانائو، Ùˆ سولو Ùˆ تاوی Ù€ تاوی در مجمع الجزایر سولو، از سیزده استان ØŒ رأی به پیوستن به سرزمین خودمختار دادند. منطقة خودمختار با فرماندار Ùˆ قوة مقننة واØ‌د مخصوص خود در 15 آبان 1379/ 6 نوامبر 1990 به طور رسمی افتتاØ‌ شد ( > «وقایعنامه » < Ø› گرشمن ØŒ همانجاها).

در 1370 ش / 1991، بیستمین اجلاس وزرای خارجة کشورهای اسلامی ، که در استانبول تشکیل شده بود، خواستار از سرگیری مذاکرات بین مانیل و جبهة آزادیبخش ملی مورو شد ( > «وقایعنامه » < ، همانجا).

با به قدرت رسیدن فیدل راموس (Ø‌Ú© : 1371Ù€1377 Ø´ / 1992Ù€ 1998)ØŒ مذاکراتی در بارهموافقتنامة نهایی صلØ‌ انجام شد. در این مذاکرات ØŒ دولت جمهوری فیلیپین Ùˆ جبهة آزادیبخش ملی مورو، تØ‌ت نظارت دبیر Ú©Ù„ سازمان کنفرانس اسلامی Ùˆ کمیته ای شامل نمایندگان لیبی ØŒ عربستان سعودی ØŒ سنگال ØŒ بنگلادش Ùˆ سومالی به ریاست اندونزی Ø‌ضور داشتند. این مذاکرات چهار سال طول کشید. سرانجام در 1375 Ø´ / 1996ØŒ موافقتنامه ای برای اجرای نهایی توافقنامة 1345 Ø´ / 1976 طرابلس امضا شد Ú©Ù‡ دارای دو مرØ‌لة اجرایی بود. مرØ‌لة اول یک دورة انتقالی سه سالة اعتمادسازی بود، شامل این اقدامات : انتصاب میسواری به عنوان سومین فرماندار منطقة خودمختار مسلمانان میندانائو (شامل چهار استان ) Ùˆ تأسیس نهادهای موقتی مانند منطقة ویژه برای صلØ‌ Ùˆ توسعه ØŒ شورای جنوب فیلیپین برای صلØ‌ Ùˆ توسعه Ùˆ مجمع

مشورتی Ú©Ù‡ Ú©Ù„ منطقة مشخص شده در توافقنامة طرابلس را زیر پوشش قرار Ù…ÛŒ دادند. مرØ‌لة دوم ØŒ برگزاری همه پرسی در سرزمینهای تØ‌ت بررسی بود، برای تشخیص اینکه کدام ناØ‌یه تمایل دارد به منطقة خودمختار جدید، با اختیاراتی بیشتر از منطقة خودمختار مسلمانان میندانائو، بپیوندد ( > «موافقتنامة صلØ‌ » < ØŒ 2001Ø› مسلم Ùˆ کاگوکو Ù€ گویام Ø› گرشمن ØŒ همانجاها).

پس از امضای موافقتنامة صلØ‌ ØŒ جبهة آزادیبخش ملی مورو، به عنوان عضو Ú©ÙˆÚ†Ú© دولت ØŒ Ùˆ Ø‌زب راموس (یعنی اتØ‌ادیه ملی دموکراتهای مسیØ‌ÛŒ )ØŒ وارد عرصة سیاست داخلی دستگاه Ø‌کومتی شد ( > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسای جمهور فیلیپین » < ØŒ همانجا).

رهبران جبهة آزادیبخش ملی مورو ــ به جز دبیر Ú©Ù„ مسلمین سِما Ú©Ù‡ به عنوان شهردار شهر کوتاباتو Ùˆ هَسیم امین Ú©Ù‡ به عنوان اولین نمایندة هولو در کنگره انتخاب شدند ــ همگی در انتخابات کنگره Ùˆ انتخابات Ù…Ø‌Ù„ÛŒ 1377 Ø´ / 1998 شکست خوردند.

از 1376 Ø´ /1997 جبهة آزادیبخش ملی مورو، ریاست شورای جنوب فیلیپین برای صلØ‌ Ùˆ توسعه را به عهده داشت . میسواری تا اواخر 1380 Ø´ / 2001ØŒ فرماندار منطقة خودمختار مسلمانان میندانائو بود. چهار سال پس از امضای موافقتنامة صلØ‌ ØŒ دولت فیلیپین ØŒ میسواری را به سوءمدیریت ØŒ زدوبند، اختلاس Ùˆ Ø‌یف Ùˆ میل بودجة دولتی Ùˆ مواردی از این قبیل متهم نمود. از سوی دیگر، میسواری دولت مانیل را به دلیل دورویی در اجرای موافقتنامة صلØ‌ ØŒ سرزنش کرد. در این اوضاع Ùˆ اØ‌وال ØŒ میسواری در جلسة مقامات عالی رتبة کنفرانس کشورهای اسلامی در عربستان سعودی در اردیبهشت 1379/ مه 2000ØŒ هشدار داد Ú©Ù‡ اگر خودمختاری واقعی بر اساس توافقنامة طرابلس اجرا نشود، جبهة آزادیبخش ملی مورو چاره ای جز استقلال نخواهد داشت ( > «شرØ‌ Ø‌الهای مختصر: رؤسای جمهور فیلیپین » < ØŒ همانجا؛ > «درگیری میندانائو» < ØŒ 2001Ø› آلونتو، 2001Ø› نیز رجوع کنید بهتوبونگبانوا ØŒ 2001).

کمیتة اجرایی پانزده نفرة جبهة آزادیبخش ملی مورو، میسواری را در اردیبهشت 1380/ مه 2001 اخراج کردند ( > «تلاش برای بر کناری میسواری » < ØŒ 2002). ÙˆÛŒ یک ماه بعد، از ریاست شورای جنوب فیلیپین برای صلØ‌ Ùˆ توسعه نیز بر کنار شد. در اول تیر 1380/ 22 ژوئن 2001ØŒ کابینة ماکاپاگال Ù€ آرویو (Ø‌Ú© : 1380 Ø´ / 2001Ù€ ) در بØ‌بوØ‌Ø© درخواست







سازمان کنفرانس اسلامی Ùˆ میسواری برای به تأخیر انداختن تاریخ همه پرسی در بارهمنطقة خودمختار مسلمانان میندانائو Ú©Ù‡ بارها به تعویق افتاده بود، 23 مرداد/ 14 اوت را برای همه پرسی تعیین کرد ( > «قطعنامة سازمان کنفرانس اسلامی خواستار به تعویق افتادن همه پرسی در منطقه خودمختار مسلمانان میندانائو است » < ØŒ 2001). در همه پرسی فقط شهر ماراوی به چهار استان منطقة خودمختار پیوست . پس از همه پرسی ØŒ 5 آذر 1380/ 26 نوامبر 2001 به عنوان تاریخ برگزاری انتخابات منطقة خودمختار مسلمانان میندانائو تعیین شد Ùˆ در رقابت انتخاباتی ØŒ دولت ماکاپاگال Ù€ آرویو از رئیس کمیتة اجرایی پانزده نفره ØŒ دکتر فاروق Ø‌سین ØŒ در مقابل میسواری Ø‌مایت کرد (گرشمن ØŒ همانجا؛ آنتوان ØŒ 2001).

نیروهای وفادار به میسواری ØŒ برای مختل کردن جریان انتخابات در سرزمینهای تØ‌ت پوشش منطقة خودمختار مسلمانان میندانائو، با Ø‌مله به ارتش دولتی Ùˆ پاسگاههای پلیس ØŒ در جزیرة سولو شورشی برپا کردند ( > «جنگ جدید میسواری » < ØŒ 2001). در نوامبر 2001ØŒ نیروهای مالزیایی ØŒ میسواری Ùˆ تعدادی از Ù…Ø‌افظانش را به علت ورود غیرقانونی به این کشور، در مرز بازداشت Ùˆ زندانی کردند. در ژانویة 2002 میسواری به مقامات فیلیپین تØ‌ویل داده شد Ùˆ به اتهام برپایی شورش در نزدیکی مانیل زندانی گردید ( > «رئوس خبری فیلیپین در اینترنت » < ØŒ 2002).

رئیس جدید جبهة آزادیبخش ملی مورو Ùˆ نامزد منتخب هیئت دولت ØŒ دکتر فاروق Ø‌سین ØŒ به عنوان چهارمین فرماندار منطقة خودمختار اسلامی مورو انتخاب شد Ú©Ù‡ هنوز (1384Ø´ ) در این منصب قرار دارد ( رجوع کنید به کانوی ØŒ ص 178Ø› آنتوان ØŒ همانجا؛ آرایا، 2002).

منابع : ابواسلام اØ‌مد عبداللّه ØŒ «الØ‌قیقة الغائبة عن مسلمی بانجساموروفی جنوب الفلبین »، منارالاسلام ØŒ سال 12ØŒ Ø´ 9 (رمضان 1407/ مه 1987)Ø› Ù…Ø‌مدکاظم توکلی ØŒ مسلمانان مورو: تاریخ اجتماعی مسلمانان جنوب فیلیپین ØŒ تهران 1362 Ø´ Ø› جمهوری اسلامی ØŒ سال 1ØŒ Ø´ 3 (12 خرداد 1358)Ø› علی کتانی ØŒ اقلیتهای مسلمان در جهان امروز ØŒ ترجمة Ù…Ø‌مدØ‌سین آریا، تهران 1368 Ø´ Ø›

Maulana M. Alonto, "Background and implications of Misuari , s falling out with Manila and arrest in Malaysia", Muslimedia international , 16-31 Dec. 2001. [Online]. Available: http://www. muslimedia. com/archives/ sea 01/

moro-misua. htm [1 Nov. 2004(; Augustine Anthuvan, "The Misuari incident - Mindanao", Relational semantics, inc. , 29 Nov. 2001. )Online(. Available: http://www. rsi. com. sg/en/programmes/insight/2001/11-29.htm )11

Nov. 2002(; Alfred A. Araya Jr., "Parouk Hussin taps government, donor community to jumpstart development", Cyber dyaryo .)Online(. Available: http://www. cyberdyaryo. com/feetures/f 2002-01-30-01. htm )30 Jan. 2002(; "Attempt to unseat Misuari", MNLF . )Online(. Available: http://www.mnlf.net/attempts-to. unseat. htm. )11 Nov. 2002(; Roben R. Canoy, The quest for Mindanao independence , Cagayan de Oro, Philippines 1987; Peter Chalk, "Militant Islamic extremism in the southern Philippines", in Islam in Asia: changing political realities , ed. Jason F. Isaacson and Colin Rubenstein, New Brunswick, N. J.: Transaction Publishers, 2002; "Chronology", Conciliation resources . )Online(. Available: http://www. c-r. org/ accord/ index. htm? min/ accord6/ index. htm )11 Nov. 2002(; Anushiravan Ehteshami, After Khomeini: the Iranian second republic , London 1995; John Gershman, "Moros in the Philippines", Foreign policy in focus , Oct. 2001. )Online(. Available: http://fpif. org/selfdetermination/conflicts/philippines-body. html )11 Nov. 2002(; Eric U. Gutierrez, "The re-imagination of the Bangsa Moro: 30 years hence", Institute for popular democracy . )Online(. Available: http://www. ipd. ph/pub/ wip/reimagining-bangsamoro-e-gutierrez. shtml )18 Nov. 2002(; Cesar Adib Majul, The contemporary Muslim movement in the Philippines , Berkeley 1985; idem, "The Iranian Revolution and the Muslims in the Philippines", in The Iranian Revolution: its global impact , ed. John L. Esposito, Miami: Florida International University Press, 1990; R. J. May, "The Philippines", in The Politics of Islamic reassertion , ed. Mohammad Ayoob, London 1981; "Mindanao conflict", Philippin European solidarity center ) PESC-KSP ), 26 May 2001. )Online(. Available: http:// www.philsol.nl/news/01/Minda War 12-may 01. htm )1 Nov. 2004(; "Misuari , s new war", Philippine daily inquirer , in News flash , 21 Nov. 2001. )Online(. Available: http://www.inq7.net/opi/2001/nov/opi-editoral-l.htm. )11 Nov. 2002(; "The Moroland", MNLF , 28 May 2001. )Online(. Available: http://209. 15. 161. 136/cl/mnlf/ articles/ viewnews. cgi? newsid 991034686, 55416. )11 Nov. 2002]; Macapado A. Muslim and Rufa Cagoco-

Guiam, "Mindanao land of promise", Conciliation resources . [Online(. Available: http://www.c-r.org/ accord/ index. htm? min/ accord 6/ index. htm )11 Nov. 2002(; Lela Garner Noble, "The Philippines: autonomy for Muslim", in Islam in Asia: religion, politics and society , ed. John L. Esposito, New York: Oxford University Press, 1987; "OIC resolution seeks postponement of ARMM plebiscite, endorses Misuari", Cyber dyaryo , 13 July 2001. )Online(. Available: http://www. cyberdyaryo. com/features/f 2001-0713-05. htm )11 Nov. 2002(; "Peace agreement", MNLF , 2001. )Online(. Available: http:// www.mnlf.net/The-Final.htm. )11 Nov. 2002(; "Philippine headline news online", News flash , 2 May 2002. )Online(. Available: http://www. newsflash. org/ 2002/04/ht/ ht002498. htm )11 Nov. 2002(; "Profiles: Philippine presidents", Conciliation resources. )Online(. Available: http://www.c-r.org/accord/index. htm? min/accord 6/ index. htm )11 Nov. 2002(; Revolution in the Philippines , ed. Martin Wright, Chicago: St. James Press, 1988; Soliman M. Santos Jr. "Islamic diplomacy: consultation & consensus", Conciliation resources . )Online]. Available: http://www.c-r.org/accord/index. htm? min/accord 6/

index. htm [11 Nov. 2002(; "The Tripoli Agreement", MNLF . 2001 )Online(. Available: http://www.mnlf.net/ the- tripoli. htm. )11 Nov. 2002(; Harry Tubongbanwa, "A view on the developments and prospects in the Philippines today", International viewpoint , Feb. 2001. )Online(. Available: http://www.3bh.org.uk/IV/Issues/ 2001/ IV 328/ IV 328 % 2011. htm. )1 Nov. 2004]; Sali Wali, "On the brith of the MNLF", in From secession of autonomy: self government in southern Philippines , Manila: Ministry of Foreign Affairs, 1980.

/ منصور لیمبا /