responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 4194

 

تین وو ، معلم دینی و فرمانده مسلمانِ چینی زبان ، اهل ناحیة ین ـ چا ـ تینگ در ایالت کانسو در شمال غربی چین . وی مرید ما مینگ ـ هسین * ، مشهور به ابراهیم وقایة اللّه (1130ـ1195/ 1718ـ1781)، بنیانگذار شاخة جَهریه از طریقة نقشبندیه در چین ، بود. تین وو، امامت مسجدی محلی در ناحیة هسیائو ـ شان را به عهده داشت . منابع رسمی ، تاریخ ولادت او را ضبط نکرده اند. وی در قیام مسلمانان در 1198/ 1784، کشته شد.

هنگامی که ما مینگ ـ هسین از تین ـ فانگ (عربستان ) بازگشت ، تعالیم جدیدی مطرح کرد و به منظور نشر تعالیمش در ایالات شمال غربی ، مریدان بسیاری (تین وو نیز جزو آنان بود) تربیت نمود. این کار به منظور اصلاح هوا ـ سو من ـ هوانگ بود که به که ـ دی ـ مو لائو ـ چیائو (در عربی : قدیم ) معروف و شاخه ای از طریقة نقشبندیه به نام خَفیّه بود. بنیانگذار این طریقه ما لای ـ چیه بود که نام اسلامی اش عبدالحلیم (1092ـ 1179، 1180/ 1681ـ1766) بود. اصلاحات ما مینگ هسین برای تهذیب سنن و شعائر دینی بود. چون پیروان ما مینگ ـ هسین ذکر را با صدای بلند ادا می کردند، گروه او، برای تمایز از طریقة خفیّة هوا ـ سو من ـ هوانگ ، چه ـ هو ـ لین ـ یه یا جهریه نامیده شده اند. اصلاحات بنیادین ما مینگ ـ هسین تعداد بسیاری از قوم فقیر سالار را، که پیرو هوا ـ سومن ـ هوانگ در اطراف ناحیة هسون ـ هوا بودند، جذب او کرد و این کار خشم خفیّه را بر انگیخت . درگیری این دو گروه در 1183/ 1769 آغاز شد و سرانجام در 1194/1780 جنگ مسلحانه در گرفت . در جریان این نزاعها حاکمان پادشاهی محلی منچو، که پیروانِ جهریه را بدعتگذار می دانستند، از طریقة خفیّه طرفداری کردند. در 1195/ 1781 خفیّه ها با حمایت لشکریان منچو، گروه جهریه را شکست دادند. رهبران جهریه به همراه پیرشان ، ما مینگ ـ هسین ، اعدام شدند و پس از آن حکومت منچو پیروان جهریه را قتل عام کرد و خانواده های گروه جدایی گرای جهریه به سرزمینهای دوردست و لم یزرع ترکستان شرقی (ایالت هوی ـ چیانگ ، امروزه ایالت هسین ـ چیانگ ( = سین کیانگ ) )، یونان و سرحدات تبت ، تبعید شدند و از این طریق ، طریقة جهریه انتشار وسیعتری یافت و تبعیدشدگان جهری بعداً در قیامهای مسلمانان در این نواحی ، شرکت کردند.

پس از شکستهایی که در نواحی هسون ـ هوا و هو ـ چو نصیب جهریه گردید، تین وو رهبری جهاد جهریه را به عهده گرفت . وی از 1182ـ1183/ 1769، تعالیم ما مینگ ـ هسین را در نواحی ین ـ چا ـ تینگ ، وی ـ یوان ، چین یوان ، کو ـ یوان ـ چو و کوان ـ چوانگ ، فعالانه تبلیغ می کرد. در رجب 1199/ 30 مه 1784، تین وو به همراه چانگ ون ـ چینگ (برادرزادة ما مینگ ـ هسین ) آشکارا دست به قیام مسلحانه

زد. طبق گزارشِ رسمیِ دربارِ سلطنتی منچو، قیام تین ووبرای خونخواهی ما مینگ ـ هسین و سو سو ـ شیه ـ سان (جانشین بعد از ما مینگ ـ هسین ) بود اما در واقع ، این قیام تداوم اصلاحات ما مینگ ـ هسین با دعوت به جهاد علیه خفیّه های فاسد و منچوهای کافر بود. دیری نپایید که تین وو در نبردی که در رجب 1199/ 8 ژوئن 1784 روی داد، زخمی و کشته شد. در پی درگذشت تین وو، چانگ ون ـ چینگ و

سایر رهبران و پیروان جهریه ، شیه ـ فنگ ـ پائو را در منطقة سیائو ـ سان مرکز عملیاتشان کردند و به جهادشان ادامه دادند. دامنة این قیام بسرعت از شیه ـ فنگ به ایالت کانسو گسترش یافت . داشتن روحیة قوی جنگجویی جهریان ، به آنان کمک کرد تا ارتش منچو را تقریباً در هر نبردی شکست بدهند اما به سبب اغوا شدن برخی از افراد جهری ، نیروهای آنان تجزیه شد و شکستهای چندی را متحمل شدند. عاقبت ، ارتش منچو شیه ـ فنگ ـ پائو را تسخیر کرد و دست به قتل عام وحشیانه ای زد؛
ظاهراً بیش از 000 ، 11 مسلمان دگراندیش جان خود را از دست دادند. آن دسته از جهریانی که زنده ماندند، زندانی یا تبعید شدند و زنان و کودکانشان را به چینیهای هان به عنوان برده فروختند و از این طریق در سراسر چین پراکنده شدند. از آن زمان به بعد، حکومت سلطنتی ، طریقة جهریه را کاملاً ممنوع اعلام کرد؛
با اینهمه ، جنبش جهریه ، با این سرکوب ، پایان نیافت . بین سالهای 1278 تا 1291/ 1862ـ1874، طبع مبارز آنان شورش بزرگ چین ـ چی ـ پائو (جین جی بو) را به رهبری ما هوا ـ لونگ * پدید آورد.


منابع :


Chi Yدn et al ., Ch'in-t'ing Shih-feng-pao Chi-lدe

(1) (گزارش رسمی از واقعة شیه ـ فنگ ـ پائو) , repr. of the 1789 imperial edition,Yinchuang1987;
(2) A Kuei et al., Ch'in-t'ing Lan-chou Chi-lu ) (روزنامة رسمی منطة لان ـ چو , repr. of the 1783 imperial edition,Taipei 1970;
Mu Shou-chi, Ka-ning-

, (تاریخ ایالات کانسو، نینگ ـ هسیا وچئینگ ـ های ) Shih-lدe ch'ing

(3) repr. of 1936 edition, V-VI , Taipei 1965;
(4) Yang Huai- chung, "Lun Shih-pa Shih-chi Che-ho-lin-yeh Mu-si-lin te Ch'i-yi" (شورشیان ذکریه در سدة هجدهم ) , in Hui- tsu-shih Lun-kao ) (مالاتی در بارة مردم هوی , Yin-chuang 1991, 371-439;


نیز ؤ

(5) EI 2 , s.v. "Ma Hua-Lung" (by A. D. W. Forbes).

/ چانگ ـ کوان لین ( د. اسلام ) /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 4194
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست