responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 325

 

بالش (1) ، واحد پولِ ( مقیاس زر و سیم در عصر ) مغول در قرن هشتم که بیشتر در بخش شرقی قلمرو حکومتی رایج بوده است . در آثار عهد ایلخانانِ * ایران نیز بارها از این واحدِ پولی یاد شده است . در چین ، بالش تا قرن نهم رواج داشته است . این پول ( مقیاس ) از طلا و نقره ضرب می شده و (به گفتة جوینی ج 1، ص 16، و وصّاف ، ص 22) وزن آن پانصد مثقال بوده است . (به گفتة والترهینتس ، ص 1ـ 8، که مبتنی بر علم سکه شناسی است ، هر مثقال 3ر4 گرم است . در تاریخ جهانگشا ترجمة بویل ، ج 1، ص 22، وزن بالش به جای پانصد مثقال ، پنجاه مثقال آمده است .) برحسب این ارزیابی ، هر بالش 150 ، 2 گرم است و این منطبق است با برآورد روبروک (ص 156) که یک بالش نقره را معادل 338 ، 2 گرم می داند.

به گفتة جوینی (همانجا)، قیمت یک بالش نقره 75 دینار رُکنی ، با عیار چهار دانگ یا23 بوده است (نام این سکه از نام رکن الدولة دیلمی ، حک : 322ـ366، گرفته شده است ).

اقوال دیگری که از همین دوره وجود دارد با نظر جوینی یکسان نیست ، اما ممکن است این اختلافات بر اثر نوسان نرخ بوده باشد. به گفتة منهاج سراج (ص 1110)، هر بالش معادل 6013 درهم بوده است . وصّاف (ص 22)، یک بالش طلا را معادل 000 ، 2 دینار و یک بالش نقره را معادل 200 دینار ذکر می کند (به این ترتیب ، معلوم می شود که نسبت ارزش طلا به نقره در آن روزگار ده به یک بوده است ). ارزش یک بالش کاغذی (چاو * ) ده یا به گفتة وصّاف (ص 506) فقط شش دینار بوده است (و این نشانة سقوط سریع ارزش چاو است ). بارتُلد حدس می زند که در اینجا منظور دینار نقره ای به ارزش سه مثقال بوده است (نیز رجوع کنید به دُسُن ، ج 4، ص 464).


منابع :
(1) عطاملک بن محمد جوینی ، تاریخ جهانگشای ، چاپ محمد قزوینی ، لیدن 1911ـ1937؛
رشیدالدین فضل اللّه ، جامع التواریخ ، چاپ کاترمر، ج 1، پاریس 1836، ص 320 به بعد، ح 120 (که درآنجا مطالب از منابع مختلف گرد آمده است ، ولی از لحاظ اشاره به لغزشها باید گفت که «بالش » به معنای مبلغ معینی پول نبوده ، بلکه به «مبلغ معتنابهی » پول اطلاق می شده است .)، عبداللّه بن فضل اللّه وصاف الحضرة ، تاریخ وصاف ، چاپ سنگی بمبئی ،

(2) W. Barthold, " Die persische Inschrift an der Mauer der Manu ¦ c § ehr-Moschee zu Ani",in ZDMG ,101(1951),241-269;
(3) Djuwayn ¦ â , The History of the World-conqueror , trans. J.A. Boyle,Manchester1958;
(4) Walther Hinz,in Islam , xxx â â (1959), یادداشتی بر ترجمة بویل از جوینی ;
(5) idem, Islamische Masse und Gewichte , Leiden 1977;
(6) Minhaj Siraj, Tabak ¤ a ¦ t-i Na ¦ s ¤ ir i ¦ , trans. Raverty, London 1881;
(7) C. d'Ohsson, Histoire des Mongols , The Hague 1834-1835;


رجوع کنید به دربارة یاستوق

(8) P.Pelliot, in T ، oung-Pao, 27 (1930), 190-2, ibid, 32 (1936), 80;
(9) idem, Notes sur l'histoire de la Horde d'Or , Paris 1950, 8. Guillaume Rubruquis, The journey of William of Rubruck to the eastern parts of the world, 1253-55, as narrated by himself , tr. from the Latin and ed., with an introductory notice, by William Woodville Rockhill, London 1900;
(10) Bertold Spuler, Die Mongolen in Iran , Berlin 1955,304f. with notes;
(11) Ahmet-Zaki Validi Togan, "Mog § ollar devrinde Anadolun'un iktisadi vaziyeti", in Tدrk-hukuk ve iktisat tarihi mecmuas i , (1931) .

) / د. اسلام / ب . اشپولر (



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 325
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست