بالا(2) ، کلمة فارسی ، عنوان یکی از مراتب اداری در عصر عثمانی . در دورة سلطان عبدالمجیداول (حک : 1255ـ 1277)، به سبب اهمیت یافتن شغل مشاوریِ صدراعظم و پیشکاری والده سلطان * ، اعطای عنوانی به صاحبان مشاغل ضرورت یافت و عنوانِ «بالا» نخستین بار در 1262 به زُهدی بیک ، مشاور صدراعظم ، و حسین بیک پیشکار والده سلطان اعطا شد (لطفی ، ج 8، ص 92 به بعد). این عنوان ابتدا مخصوص وزرا بود و بندرت ممکن بود به کسی داده شود؛ اما بتدریج اعطای آن به رجال درجة دوم نیز شروع شد و عدّة کسانی که این عنوان را داشتند افزایش یافت . در دورة سلطان عبدالمجید اول و سلطان عبدالعزیزبن محمود (حک : 1277ـ 1293) و سلطان مراد پنجم (حک : 1293)، شمار کسانی که این عنوان را داشتند تقریباً به 90 تن می رسید، ولی ، در دورة سلطان عبدالحمید دوم (حک : 1293ـ1327) و مخصوصاً در دوره های بعد، علاوه بر رؤسای دفاتر و متصرّفان (حاکمان سنجق * ) و منشیان ، این عنوان به صاحبان چاپخانه های دولتی و حتی به تجّاری که مأمور دولت نبودند اعطا و وسیله ای برای تحبیب و تطمیع شد. عدّة کسانی که در دورة سلطان عبدالحمید دوم صاحب این عنوان بودند، به 460 نفر رسید.

پس از اعلام مشروطیتِ دوم در عثمانی در 1326/1908، عنوان «بالا» و سایر عناوین غیرنظامی بندرت به کسی داده شد. آخرین بار، این عنوان در 8 ذیحجة 1337، در زمان سلطان محمد ششم (حک : 1336ـ1341)، به سعیدبیگِ گَلَنْبَوی ، وزیر معارف ، اعطا شد ( تقویم وقایع ، ش 643 ، 3، مورّخ 15 ذیحجة 1337). کسانی که عنوان «بالا» را داشتند، چون صاحب عنوانِ «بیگ » یا «افندی » نیز بودند، در مکاتبات ، با عنوان «حضرت عطوفتلوبیگ افندی » یا «حضرت عطوفتلوافندی » مخاطب قرار می گرفتند (به استثنای وزرا که برای آنان به جای «عطوفتلو» عنوان «دولتلو» را به کار می برند). لباس رسمی مخصوص صاحبان عنوانِ «بالا» عبارت بود از کت سیاه یک دکمه با یقه و سرآستین ملیله دوزی شده ، و شلوار گشاد نواردار با کمربند قلابدوزی شده با رشته های سیمین یا زرّین و یک قبضه شمشیر.

---

منابع :
(1) تقویم وقایع (مجموعه )؛
(2) محمد ثریا، نخبة الوقایع ، ج 1، ص 21، 32، 54 و بعد، 70، 139، 150؛
(3) دولت سالنامه لری (مجموعه )؛
(4) سالنامة نظارت خارجه ، استانبول 1302، ص 197 و بعد؛
احمد لطفی ، تاریخ ، ( استانبول 1290 ـ 1328 ) ، ج 4، ص 113 و بعد، ج 5، ص 25، 126

(5) و بعد، ج 6، ص 66، ج 8 ، ص 155 و بعد.

(6) / جاوید بایسون ( د. ا. ترک )؛
تشنر ( د. اسلام ) /