responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2986

 

پیگولوسکایا ، نینا ویکتوروونا ، بانوی خاورشناس و مورخ روسی (1273ـ1349ش / 1894ـ1970). او در سن پطرزبورگ (لنینگراد) در خانواده ای صاحب نام که چندتن از آنان از محققان و دانشمندان روسیه بودند، زاده شد ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، ج 19، ص 532؛ پیگولوسکایا، ترجمة عربی ، مقدمة هاشم ، ص 9). در آغاز به فراگیری تاریخ و زبانهای قدیمی (یونانی و لاتینی ) در دانشگاه سن پطرزبورگ پرداخت و به دنبال آن مطالعات خود را دربارة شرق در همین دانشگاه ادامه داد و در زبانهای سامی مانند عبری و آرامی و سریانی و حبشی تخصص یافت و بعدها زبان عربی را نیز فراگرفت (پیگولوسکایا، همانجا). افزون بر این او با چند زبان زندة اروپایی یعنی انگلیسی و آلمانی و فرانسه و ایتالیایی نیز آشنایی داشت .

پیگولوسکایا در 1297ش / 1918 دورة کلاسهای بستوژف را به پایان رساند و در 1301ش / 1922 در رشتة خاورشناسی از دانشگاه پتروگراد درجة دکتری گرفت . میان سالهای 1300 تا 1307ش / 1921 تا 1928 در کتابخانة عمومی لنینگراد و از 1317ش / 1938 در مؤسسة مطالعات خاورشناسی (در فرهنگستان علوم اتحاد شوروی ) به کار اشتغال داشت ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، همانجا؛ پیگولوسکایا، ترجمة فارسی ، مقدمة رضا، ص 14). از 1318 تا 1320ش / 1939 تا 1941 و نیز از 1323ش / 1944 تا 1330ش /

1951 در دانشگاه لنینگراد تدریس می کرد ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، همانجا). در 1325ش / 1946 به عنوان عضو وابستة فرهنگستان علوم اتحاد شوروی برگزیده شد (پیگولوسکایا، همانجا) و در 1331ش / 1952 نیابت ریاست انجمن روسیه و فلسطین و سردبیری > مجموعة فلسطین < ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، همانجا) را عهده دار گردید. پیگولوسکایا در 1339ش / 1960 به عضویت انجمن آسیایی فرانسه درآمد. او به دریافت سه نشان و مدالهای متعدد نایل شد ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ؛ پیگولوسکایا، ترجمة فارسی ، همانجاها).

پیگولوسکایا عمدتاً به عنوان مورخ و متخصص تاریخ خاورمیانه و روم شرقی در اوایل سده های میانه شناخته شده است . مطالعات وی بیشتر دربارة تاریخ ، آثار سریانی ، فئودالیزم و خاستگاه آن ، نظام اقتصادی ـ اجتماعی و گسترش فرهنگی شام ، عربستان ، ایران ، و روم شرقی در سده های میانه بود ( > دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، همانجا). وی برآن بود که تبیین ویژگیهای دو نظام برده داری و فئودالی در خاور نزدیک در حکم کلید حل مسائل تاریخی این نواحی در سده های سوم و هفتم میلادی است (پیگولوسکایا، ترجمة فارسی ، ص 21). او به موضوعاتی چون تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران ، روابط ایران و روم شرقی ، نهضت مزدکیان ، مسیحیان ایران ، جغرافیا و سازمانهای اقتصادی ، بازرگانی و تولیدی ایران در دورة ساسانی و مناسبات فئودالی و چگونگی ظهور آن ، اقطاع ، نظام ارضی و راه ابریشم پرداخته است . در واقع ، او وارث دیدگاه و نظام فکری غالب محققان شوروی سابق است و در بررسی موضوعات و رویدادهای تاریخی به گذر از مرحلة برده داری به فئودالیزم ، و بروز مناسبات فئودالی در نتیجة تشدید تضادهای طبقاتی قائل است . با این حال ، تحقیقات وی دارای اهمیت بسیار است ، زیرا توانایی او در استفاده از زبانهای قدیمی و جدید سبب می شد تا بتواند منابع را دقیق بررسی کند و در نتیجه گیریها، براسناد و مدارک مشخص تاریخی تکیه کند؛
کمتر کسی توانسته است چون او به این موضوعات با نگاهی جامع و چند جانبه بپردازد.

آثار پیگولوسکایا به زبانهای متعددی از جمله فارسی و عربی و فرانسه و آلمانی ترجمه شده است ، کتابهای او که به فارسی ترجمه شده عبارت اند از: اعراب حدود مرزهای شرقی و ایران در سده های چهارم ـ ششم میلادی (ترجمة عنایت الله رضا، تهران 1372)؛
شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان (ترجمة عنایت الله رضا، تهران 1367)؛
فصل اول و دوم کتاب تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدة هیجدهم (ترجمة کریم کشاورز، تهران 1363)؛
و مقدمة کتاب ایران در آستانة یورش تازیان (تألیف کولسینکف ، ترجمة محمد رفیق یحیایی ، تهران 1357).

از دیگر کتابهای پیگولوسکایا می توان از اینها نام برد: > سرزمین بین النهرین در سده های پنجم و ششم < (مسکو ـ لنینگراد 1940)؛
> روم شرقی و ایران در سده های ششم و هفتم < (مسکو ـ لنینگراد 1946)؛
> روم شرقی در راه رسیدن به هند < (مسکو ـ لنینگراد 1951)؛
و > خاورمیانه ، روم شرقی ، اسلاوها < (لنینگراد 1976). بسیاری از این کتابها به زبانهای متعدد ترجمه شده است (برای آثار دیگر وی رجوع کنید به پیگولوسکایا، ترجمة عربی ، مقدمة هاشم ، ص 9ـ10؛
> دایرة المعارف بزرگ شوروی < ، ذیل مادّه ؛
عقیقی ، ج 3، ص 98). وی آثاری هم از سریانی به روسی ترجمه کرده است و آخرین کتاب او، > تمدن سریانی در سده های میانه < (1979)، که بعد از مرگش چاپ شد، ناقص است (پیگولوسکایا، ترجمة عربی ، مقدمة هاشم ، ص 10). افزون بر این کتابها، از او دهها مقاله دربارة موضوعات یادشده به چاپ رسیده است ( رجوع کنید به پیرسون ، ص 37، 337، 609، 793، تکملة 1، ص 3، 104، 117، تکملة 2، ص 2، 111، تکملة 3، ص 3، 234، 340، تکملة 4، ص 153).


منابع :
(1) نینا ویکتوروونا پیگولوسکایا، العرب علی حدود بیزنطة و ایران من القرن الرابع الی القرن السادس المیلادی ، ترجمه از روسی به عربی از صلاح الدین عثمان هاشم ، کویت 1405/1985؛
(2) همان ، ترجمه از روسی به فارسی : اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده های چهارم و ششم میلادی ، ترجمة عنایت الله رضا، تهران 1372 ش ؛
(3) نجیب عقیقی ، المستشرقون ، قاهره 1980ـ1981؛


(4) Great Soviet encyclopedia, New York 1973-1983;
(5) J.D. Pearson, Index Islamicus: 1906-1955, London 1974, First supplement 1956-1960 , London 1973, Second supplement 1961-1965, London 1974, Third supplement 1966-1970, London 1972, Fourth supplement 1971-1975, London 1977.

/ نادیا برگ نیسی /





نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2986
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست