responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2616

 

پاسی ، ناحیه ای در ساحل شمالی آچه در سوماترا. بنا به نظر بیشتر اهالی ، این ناحیه از رودخانة جَمبو ـ اَجی در شرق تا ساحل دیگر رود پاسی در غرب امتداد دارد. کل ناحیه به ایالتهای کوچکی تقسیم شده است که هر کدام یک «اولی بلنگ » یا رئیس دارد.

پاسی روزگاری یک پادشاهی شناخته شده در سراسر آسیای شرقی بود. در قرون وسطی ، ساحل شمالی آچه * بر سر راه تجارت دریاییِ هندوستان به چین بود. اسلام در این مسیر،از هند به این ساحل آمد و در آنجا ــ که نخستین محل ورودش در مجمع الجزایر هند شرقی بود ــ استقرار یافت . در قرن هفتم ، حکمرانانِ پاسی مسلمان بودند، از جمله ملک الصالح (متوفی 696) که بنابر روایت محلی بنیانگذار حکومت بود و این سرزمین را اسلامی کرد. مقبرة او همراه چندین سنگ قبر دیگر در ساحل چپ رود پاسی ، نزدیک دریا،

کشف شده است . به روایتی ، پایتختِ پادشاهی در اینجا بوده است . پایتخت دوم ، کمی به سوی غرب ، سمودره

نام داشته ؛ هنگامی که ابن بطوطه در اواسط قرن هشتم دوبار، بر سر راه خود به چین و در بازگشت ، از این سرزمین دیدن کرد، سمودره اقامتگاه سلطنتی بود (ج 2، ص 630، 659).

نام کنونی جزیرة سوماترا، از سمودره (به گفتة ابن بطوطه : سُمَطْره ) گرفته شده است . در آن زمان پاسی ، کشور ساحلی پررونقی بود؛ حاکم آن حکمران بندر بود و کشتیهای تجاری را روانه می ساخت . ابن بطوطه یکی از کشتیهای او را در بندر چؤن چو (نام کنونی : فوکین ؛ به گفتة ابن بطوطه : قَنْجَنْفُو) در جنوب چین دیده بوده است (ج 2، ص 659). شیوة زندگی در دربار پاسی ، از دربار مسلمانان هند الگوبرداری شده بود. در این دوره ، حاکم آنجا مسلمان غیرتمندی بود که به آموختن شوق بسیار داشت . او با بومیان پسکرانه فاتحانه جهاد کرد. سکه های سربی که در کشور ضرب شده بود و طلای خالص چینی ، ابزار مبادله بودند. غذای اصلی برنج بود.

مدت کوتاهی پس از آنکه ابن بطوطه آنجا را ترک کرد، پادشاه مجبور شد امپراتوری جاوه ایِ هندومذهبِ مجاپاهت / مجاپائت را به رسمیت بشناسد (پیش از 766ـ767/ 1365). مقبرة ملکه یا شاهدختی در نزدیکی لهو سوکُن پیدا شده است که کتیبه ای عربی به تاریخ 791 در بالای سنگ آن قرار دارد و در پایین آن کتیبه ای ساییده شده به خط قدیمی جاوه ای وجود دارد. فرستادة چین ، چنگ هو ، در 819/1416 اظهار داشت که این سرزمین درگیر جنگهای مداوم با ناگو (پیدی ) بوده است . او از محصولِ برنج و فلفل این ناحیه و نیز پرورش کرم ابریشم در آنجا یاد کرده است . فلفل ، پرتغالیها را به آنجا جذب کرد. از 927ـ 928/ 1521، آنان در پاسی مقرّی داشتند که دارای استحکامات بود. اما در 930ـ931/1524، سلطانِ پادشاهیِ آچه (آچه کبیر) آنان را بیرون راند. از آن پس ، پاسی تحت الحمایة آچه شد. مقابر فرماندهانِ پادشاهی سابق در حدود 1048/1638ـ1639، زیارتگاه اسکندر ثانی ، مشهورترین سلطان آچه ، بود. اما امروزه حتی خاطرة آن پادشاهی کهن نیز از میان رفته است . دهانة رودخانة پاسی را گل و لای فرا گرفته و محل پایتخت را دیگر نمی توان شناسایی کرد.

در طول سالها، پاسی از طریق علما و مبلّغان مسلمان ، در مجمع الجزایر مالی نفوذ بسیار یافت . روایات جاوه ای و مالایایی یاد آنان را نگاه داشته است .


منابع :
(1) ( ابن بطوطه ، رحلة ابن بطوطة ، چاپ محمد عبدالمنعم عریان ، بیروت 1407/ 1987 ) ؛


(2) W. P. Groeneveldt, "Notes on the Malay Archipelago and Malacca", in Miscellaneous papers relating to Indo- China and the Indian archipelago , ser. 2, vol. I, London 1887, 171, 208 ff.;
(3) J. P. Moquette, "De eerste vorsten van Samoedra-Pasة (Noord-Sumatra)", in Rapporten Oudheidk. Dienst Nederlandsch-Indiح (1913), 1 ff.;
(4) "Oudheidk. Verstag, in ibid (1915), 127 ff.;
(5) C. Snouck Hurgronje, Verspreide geschriften , 1v/1, 402 ff., Iv/2, 101 ff.

/ ر. ا. کِرْن ( د. اسلام ) /





نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2616
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست