responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2600

 

پاریاس ، خراجی که در سده های میانه ، در شبه جزیرة ایبری ، حکمرانی به حکمران دیگر می پرداخت ، و آن به معنای به رسمیت شناختن تفوّق وی بود. این اصطلاح از واژه های لاتینی محاسبه ، نظیر پاریا فاکره به معنای «تسویه حساب »، پدید آمده که در زبان لاتینی آمیختة آخر دورة امپراتوری همچنان رایج بوده است . دوکانژ پاریة لاتین قرون وسطی را مأخوذ از زبان اسپانیایی می دانست .

از این اصطلاح ، جز در مورد خراجی که مسلمانان به مسیحیان پرداخت می کردند، بندرت استفاده می شود. تعرفة عامی برای این پرداختها و نیز نمونة قرارداد ثابتی وجود نداشت تا آنچه را در ازای پرداخت پاریاس به دست می آمد، محقق کند؛ هرچند به طور ضمنی معلوم بود که این پرداخت ، مسلمانان را در مقابل اجحاف دیگر مسیحیان حمایت می کند. دوکانژ پاریاس را نوعی خراج فئودالی می دانست . ولی محل تردید است که این تعریف گویای دقیق ماهیت پاریاس باشد. پاریاس هنگامی پرداخت می شد که حکام مسیحی قدرتمند بودند؛ و هنگامی که خود مسلمانان اندلسی یا حامیان مسلمان آنها از شمال افریقا احساس می کردند که می توان بدون مخاطره از پرداخت آن سر باز زد، پرداخت نمی شد. این نظام در پایان دوران اموی و در نخستین دورة ملوک طوایف (قرن

پنجم / یازدهم )، ظاهراً حدود 400/ 1010 میلادی در حکومت رمون برنگار اول بر بارسلون آغاز شد و بارها مبالغ هنگفتی عاید مسیحیان کرد. دریافت مالیاتها برای پرداخت پاریاس ، که از دیدگاه اسلامی کاملاً غیرقانونی بود (منابع اسلامی «پاریاس » را فقط معکوس رابطة «ذمه * » می دانند، و در مواردی هم «جزیه * » می نامند)، یکی از عوامل فروپاشی نظامهای طایفه ای بوده است . > ترانة سید < و داستانهای تاریخچة قشتاله (کاستیل ) حاکی از شکایت المعتمد ( حاکمِ مسلمانِ ) اشبیلیه (سویل ) به آلفونسو ی ششم است که چرا پاریاس پرداختی ، او را از شرّ دست اندازی غارتگران مسیحی مصون نساخته است . سید برای گوشمالی مزاحمان و نیز گردآوری اقساط عقب افتاده به جنوب اعزام شد (بعید است که این جریان واقعیتی تاریخی باشد، ولی نکتة مهم این است که این داستان نشان می دهد که چگونه قرار بوده است این نظام نیز عمل شود). در دوران پس از فروپاشی مرابطون و پس از اضمحلال قدرت موحدون ، پرداخت پاریاس دوباره از سرگرفته شد. از هنگام توافق اولیه میان سلطان کاستیل و محمد اول ( از امرای ) بنواحمر ( رجوع کنید به بنونصر) از 1246

به بعد، پاریاس نقش مهمی در مناسبات میان غرناطه و کاستیل داشت . این خراج از نظر کاستیل نشانة دست نشاندگی حکّام بنونصر و از نظر غرناطیها راهِ رسیدن به آسایش و رهایی از غارتها و دست اندازیهای ویرانگر بود. به گفتة کاریازو ، این داستان که حاکم ماقبل آخر بنونصر، ابوالحسن علی ، گفته بود «شاهان غرناطه که پاریاس می پرداختند، مرده اند و در نقاطی از غرناطه که این شاهان در آنجا سکه ضرب می کردند تا خراج بپردازند، اکنون سرنیزه می سازند»، و بدان بهانه از پرداخت پاریاس به ایزابل سر باز زده

بود، غیرواقعی است .


منابع :


(1) I. de las Cagigas, Los mudإjares , Madrid 1948-1949;
(2) Du Cange, Glossarium mediae et infimae latinitatis , Niort 1886, s.v. "pariae";
(3) H. Grassotti, Para la historia del bot i ¨ n y las parias en Leon y Castilla , in Cuad. Hist. Esp. (1964);
(4) J. de Mata Carriazo, "Las treguas con Granada de 1475 y 1478", Al-Andalus , XIX (1954), 317-364;
(5) R. Menإndez Pidal, La Espan a del Cid 5 , Madrid 1956, esp. 257-260.

/ ل . پ . هاروی ( د. اسلام ) /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2600
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست