responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2198

 

بهاء زُهَیْر ، ابوالفضل بن محمدبن علی مُهَلَّبی اَزْدی (معروف به بهاء زهیر)، شاعر نامی عرب در عصر ایّوبیان . در پنجم ذیحجة 581 در مکه به دنیا آمد. در نوجوانی به مصر رفت و در قُوص (واقع در مصر علیا) به آموختن قرآن و ادب همت گماشت و سرانجام ، در 625 در قاهره مقیم شد. بهاء زهیر به خدمت الملک الصالح ایّوب ، فرزند المَلِک الکامل اول ایوبی ، درآمد و در 629 او را در لشکرکشی به بلاد شام و بین النهرین علیا همراهی کرد. در 637، هنگامی که صالح پس از وفات پدر به مصر بازمی گشت ، سپاهیان وی در نابُلُس به او خیانت کردند و گرفتارش ساختند و او را به پسر عَمَّش الناصر داوود سپردند. الناصر او را به زندان انداخت ؛ اما شاعر، که نسبت به ممدوح خود در گرفتاریش نیز وفادار بود، چندی در نابلس ماند. زمانی که صالح فرمانروای مصر شد، شاعر را مقام «وزیری » داد و غرق نعمت ساخت . بهاء در 646، در المَنْصوره * ، کنار فرمانروای خود که درگیر هفتمین جنگ صلیبی (با سن لوئی ) بود، حضور داشت . وی به سبب سوءتفاهمی از مخدوم خود بی مهری دید، و پس از وفات او به شام رفت و الناصر یوسف ، حاکم دمشق ، را در زیباترین قصاید خود مدح گفت ؛ اما توفیقی نیافت و ناچار، پریشان و درمانده ، به قاهره بازگشت و گرفتار تنهایی و بینوایی شد تا عاقبت در 656 درگذشت .

نسخة خطی دیوان او (ش 3173) در کتابخانة ملی پاریس و جاهای دیگر نگهداری می شود و در قاهره به چاپ رسیده است (1314/1896). پامر چاپ نفیسی از این دیوان همراه با ترجمة انگلیسی آن عرضه کرده است . در سروده هایش ، غالباً او را شاعری صادق و متفنّنی زبردست در موسیقی شعر می یابیم . شیوة او در گزینش کلمات و قوالب و اسالیب و بحور، همچنین ضرب مؤثر و هماهنگی اشعارش نشان از ذوق والای او دارد. بهاء زهیر نه فنّ شعر روزگار خود را نفی می کند و نه علوم بدیعی و صنایع بیشمار آن را، اما این فنون و صنایع بدیعی کمتر در شعرش نمودار است .


منابع :
(1) ابن خلکان ، وفیات الاعیان ، چاپ ووستنفلد، بولاق 1299، ج 1، ص 345؛
(2) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب ، قاهره 1351، ج 5، ص 276؛
(3) مصطفی سقّاء، ترجمةُ بهاءالدین زهیر ، قاهره 1347/1929؛
(4) عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی ، حسن المحاضرة فی أخبار مصر و القاهرة ، قاهره 1299، ج 1، ص 327؛
(5) مصطفی عبدالرزاق ، البهاء زهیر ، قاهره 1935؛
(6) احمدبن علی مقریزی ، السلوک لمعرفة دول الملوک ، قاهره 1934، ص 334؛


(7) Carl Brockelmann, Geschichte der arabischen Litteratur , Leiden 1943-1949, I, 264, Supplementband , Leiden 1937- 1942, I, 465;
(8) S. Guyard, Le D i ¦wa ¦n de Baha ¦ Ýad-D i ¦n Zoheir, variantes au texte arabe , Paris 1883;
(9) E. H. Palmer, The D i ¦wa ¦n of Baha ¦ Ýal-D i ¦n Zuhayr , Cambridge 1876;
(10) Jawdat Rikabi, La poإsie profane sous les Ayyu ¦bides , Paris 1949.

/ رکابی ( د. اسلام ) /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 2198
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست