بَنّاک ، نیز «بَنْلاک »، مالیاتی «عرفی » در قرن نهم . این مالیات را در زمان عثمانیان دهقانان متأهّل («مُزَوَّجْ رعایا») که زمینی کمتر از نیم «چِفْتْ * » داشتند یا اصلاً دارای زمینی نبودند، می پرداختند. نوع اول را «اَکینْلوبنّاک » یا فقط «بناک » و نوع دوم را «جَبا بنّاک » یا «جَبا» می خواندند. احتمالاً واژة «بناک » از فعل عربی «بَنَکَ» مشتق شده باشد.

«بناکْ رسمی » در واقع ، بخشی از نظام «چِفْت رسمی * » بود و آن را می توان در اصل شامل دو یا سه فقره از خدمات هفتگانه («قُلُّق ، خِدْمت » دانست که «چفت رسمی » مشتمل بر آن است .

اساساً «بناک رسمی » را تیمارداران مستقیماً از رعایای مسلمانی دریافت می کردند که نامشان در «دفتر * » به عنوان «رَعیّت » ایشان ثبت شده بود. اصطلاح «بناک » در «دفتر»ها به رعایایی اطلاق می شد که «بناکْ رسمی » می پرداختند. به مجرد اینکه فردی ازدواج می کرد، موظف به پرداخت این مالیات



می شد. اگر بعدها زنش را طلاق می داد، فقط مالیات مردان مجرّد («مُجرّد رسمی ») را می پرداخت . رعایای چادرنشین نیز که حیوانات اهلی نداشتند، در صورت ازدواج مالیات «بناک » را می پرداختند. بدین ترتیب ، این مالیات اساساً مالیاتی سرانه به حساب می آمد و «رَعیّت رسمی » نیز نامیده می شد.

---

منابع :


(1) O. L. Barkan, XV, ue XVI, astrlarda Osmanli imperatorlugunda zirat ekonominin hukuki ve mal i esaslar i , Istanbul 1943.

/ خلیل اینالجق ( د. اسلام ) /