بَشبیشی ، احمد بن عبداللطیف ، شمس الدین مصری ، عالم و استاد شافعی دانشگاه ازهر مصر. در 1041، در بشبیش ، قریه ای در مغرب مصر، متولد شد و در همانجا از شیخ علی محلّی ، از علمای بشبیش ، قرآن فرا گرفت ، سپس به مَحَلّه (شهری در کنارة رود نیل ) رفت و شاگرد و ملازم شیخ حسن بدری از علمای آنجا شد (سرکیس ، ج 1، ستون 566، محبی ، ج 1، ص 238؛ کحاله ، ج 1، ص 281؛ مدرّس تبریزی ،

ج 1، ص 268ـ269). بشبیشی برای تکمیل تحصیلات ،

به قاهره رفت و نزد علمای آنجا علم آموخت . وی از ابوالضیاء البشبراَمْلَسی ، شمس شوبَری ، شمس بابِلی ، شیخ یاسین حِمْصی استفاده ها کرد. بزرگترین استاد او شیخ سلیمان

مَزّاحی بود که بشبیشی پانزده سال ملازمت او را داشت و در محضر وی فقه ، حدیث و علوم عربی آموخت . بشبیشی پس از استاد خود، شیخ سلیمان مزاحی ، در حالی که به مقام جامع علمی رسیده بود، در جایگاه او با سمت استادی دانشگاه ازهر، به تدریس علوم عقلی و شرعی پرداخت و بسیاری از فضلا و علمای مصر در مجلس درس او حاضر می شدند (محبّی ، ج 1، ص 238ـ239).

بشبیشی پس از سالها تدریس در دانشگاه ازهر، در 1092 به زیارت حج رفت و چند سالی در مکه سکونت گزید و به تدریس پرداخت و جمعیت زیادی از اهالی آنجا از وی استفادة علمی کردند، به طوری که وجود او در آنجا رضایت و ستایش همگان را در پی داشت (محبی ، ج 1، ص 238). وی پس از مدتی به مصر بازگشت و به بشبیش رفت و در 1096 در همانجا درگذشت .

از وی دو اثر تألیفی باقی است : التحفة السنیة باجوبة الاسئلة المرضیة ، چاپ مصر (کحاله ، ج 1، ستون 281؛ بغدادی ، ج 1، ص 251)؛ العقودالجوهریه بالجیود الشرقیّه که شامل جواب به سؤالات وزیر عبدالرحمان پاشا، والی مصر، است (کحاله ، ج 1، ص 281).

---

منابع :
(1) اسماعیل بغدادی ، ایضاح المکنون ، چاپ محمد شرف الدین یالتقایا و رفعت بیلکه کلیسی ، ( استانبول 1971ـ1972 ) ؛
(2) یوسف الیان سرکیس ، معجم المطبوعات العربیة والمعرّبة ، قاهره 1346/1928؛
(3) عمررضا کحاله ، معجم المؤلفین ، دمشق 1957ـ1961، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛
(4) محمدامین بن فضل الله محبی ، خلاصة الاثر ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(5) محمدعلی مدرس تبریزی ، ریحانة الادب ، تهران 1369 ش .

/ عبدالله کیانی فرید /