responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1160

 

بُرَیربن خُضَیر هَمْدانی مِشْرَقی (منسوب به مِشرَق ، شاخه ای از قبیلة هَمْدانِ یمن )، قاریِ گزیدة کوفه و از یاران امیرالمؤمنین علی علیه السلام و از شهدای کربلا. در برخی کتابها نام پدرش را حُصَین ثبت کرده اند که اشتباه است ، زیرا در رَجَزی که بریر خوانده ( رجوع کنید به ابن بابویه ، ص 137) خُضَیْر آمده که با خَیْر قافیه شده است . در پاره ای دیگر از کتابها، مطالب راجع به او دربارة کسی به نام یزید یا زیدبن حصین آمده است ( رجوع کنید به کشّی ، ص 79؛ ابن صباغ ، ص 189). طبری (ج 5، ص 433) و ابن اثیر (ج 4، ص 67) از او با لقب سیّدالقّراء، و ابن بابویه (همانجا) و فتال نیشابوری (ج 1، ص 187) با عنوان سرآمد قاریان مردم روزگار خویش یاد کرده اند. به نوشتة مامقانی (ج 1، بخش 2، ص 167) بریر دارای کتابی به نام القضایا والاحکام است که مطالب آن را از قول امیرالمؤمنین علی و امام حسن علیهماالسلام نقل کرده است . مامقانی این کتاب را از اصول معتبر شیعه ( رجوع کنید به اصول * اربعمأة ) دانسته ، لاکن سیّد محسن امین (1403، ج 3، ص 561) و تستری (ج 2، ص 176) این قول را رد کرده و گفته اند که در جای دیگری از این کتاب نام برده نشده است .

بریر چون از حرکت امام حسین علیه السلام از مدینه به مکه آگاه شد، از کوفه به جانب مکّه حرکت کرد و به امام پیوست (مامقانی ، همانجا). چون امام حسین علیه السّلام مجبور شد در کربلا فرود آید، بریر گفت : ای پسر رسول خدا، خداوند بر ما منّت نهاده است که بتوانیم پیش روی تو جنگ کنیم و کشته شویم ، و چه سعادتی است که جدّ تو در قیامت شفیع ما خواهد بود (امین ، 1403، همانجا). بریر چون روز عاشورا با یزیدبن مَعْقِل رویاروی شد و یزید او را باطل و گمراه خواند، بریر گفت : بیا مباهله کنیم و از خداوند بخواهیم که دروغگو را لعنت کند و گنهکار را بکشد. چنان کردند و یزید به دست او کشته شد (طبری ، ج 5، ص 431ـ432؛ ابن اثیر، ج 4، ص 66). هنگامی که یسار، مولای (بندة آزادشدة ) زیاد، به میدان آمد و هماورد خواست ، عبداللّه بن عُمیر کلبی ، از یاران امام حسین علیه السلام ، به جنگ او آمد. یسار گفت : تو را نمی شناسم ، زهیر یا حبیب یا بریر که از نامداران اند به جنگ من آیند (ابن اثیر، ج 4، ص 65؛ نویری ، ج 20، ص 446)

قاتل بریر کعب بن جابر است که در بازگشت ، همسر یا خواهرش به او گفت : دشمنان پسر فاطمه را یاری دادی و سرور قاریان را کشتی و کاری بسیار زشت انجام دادی . به خدا سوگند که دیگر یک کلمه هم با تو سخن نخواهم گفت (تستری ، ج 2، ص 177)


منابع :
(1) ابن اثیر، الکامل فی التاریخ ، بیروت 1399ـ1402/ 1979ـ1982؛
(2) ابن بابویه ، امالی الصدوق ، بیروت 1400/1980؛
(3) ابن صباغ ، الفصول المهمة فی معرفة احوال الائمة علیهم السلام ، بیروت 1408/1988؛
(4) محسن امین ، اعیان الشیعة ، چاپ حسن امین ، بیروت 1403/1983؛
(5) همو، لواعج الاشجان فی مقتل الحسین (ع ) ، صیدا 1331، ص 141ـ 142؛
(6) محمدتقی تستری ، قاموس الرجال ، تهران 1379ـ1391؛
(7) محمدبن جریر طبری ، تاریخ الطبری : تاریخ الامم والملوک ، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم ، بیروت ( 1382ـ1387/ 1962ـ1967 ) ؛
(8) محمدبن حسن فتال نیشابوری ، روضة الواعظین ، نجف 1386/1966، چاپ افست قم 1368 ش ؛
(9) محمدبن عمر کشّی ، اختیار معرفة الرجال ، ( تلخیص ) محمدبن حسن طوسی ، چاپ حسن مصطفوی ، مشهد 1348 ش ؛
(10) عبدالله مامقانی ، تنقیح المقال فی علم الرجال ، چاپ سنگی نجف 1349ـ 1352؛
(11) محمدباقربن محمدتقی مجلسی ، بحارالانوار ، بیروت 1403/ 1983، ج 45، ص 15، 70، 93؛
(12) همو، جلاءالعیون ، تهران 1348 ش ، ص 546 ، 555 ، 561 ؛
(13) احمدبن عبدالوهاب نویری ، نهایة الارب فی فنون الادب ، ج 20، چاپ محمد رفعت فتح الله ، قاهره 1395/1975.

/ محمود مهدوی دامغانی /



نام کتاب : دانشنامه جهان اسلام نویسنده : بنیاد دائرة المعارف اسلامی    جلد : 1  صفحه : 1160
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست