اهليّت كودك براى پرداخت، صبر مى‌كند.(3)

كودك اهليّت مالك شدن آنچه را كه براى او مى‌خرند يا به او مى‌بخشند، دارد.(4)همچنين وقف كردن براى كودك،(5)شريك شدن با وى و مصالحه كردن از طرف او و نيز فروختن و خريدن و تزويج و ديگر عقودى كه ولىّ براى او انجام مى‌دهد، در صورت وجود مصلحت يا نبود مفسده ـ بنابر اختلاف نظر در حدود و اختيارات ولىّ براى كودك ـ صحيح است(6)( --> ولايت).

بر سخن و عمل كودك غير مميّز، اثر شرعى مترتّب نمى‌شود. از اين رو، عقدى كه انجام مى‌دهد صحيح نيست.(7)اقرار(8)و شهادت(9)او نيز پذيرفته نمى‌شود، و در صورت ارتكاب جرمى مانند قذف( -->قذف)علاوه بر عدم ثبوت حدّ و قصاص، تعزير( --> تعزير)نيز نمى‌شود.(10)

مرحله تميز:به قول مشهور، عبادات كودك مميّز(11)(--> مميّز)و نيز وصيّت او در كارهاى خير(12)و صدقه وى(13)و بنابر قولى، عتق(14)(-->عتق)و تدبير(15)( -->تدبير)او صحيح است. همچنين براى حيازت مباحات(16)(-->حيازت مباحات)، اولويّت استقرار در مكانهاى عمومى در صورتى كه زودتر از ديگران در آن جا حاضر شود(17)و ادب شدن (تعزير) در صورت ارتكاب جرمى مانند دزدى و لواط(18)اهليّت دارد( -->كودك).

مرحله بلوغ و عقل:انسان بالغ عاقل در صورت رشيد بودن (برخوردارى از توانايى مصرف مال به شيوه عقلايى)( -->رشد)براى تمامى تصرفات مالى و غير مالى اهليّت دارد و در صورت سفيه بودن( --> سفاهت)تنها از تصرفات مالى، جز با اذن ولىّ ممنوع است.(19)اگر بالغ عاقل هنگام نزديك شدن مرگش، سالم و تندرست باشد، براى تصرف در تمام اموال خود اهليّت دارد؛ امّا اگر بيمارى متّصل به مرگ داشته باشد، به قولى براى تصرف در بيش از يك سوم مالش اهليّت ندارد(20)(-->بيمارى).

بالغ عاقل در صورت عادل بودن، براى گواهى دادن(21)(--> شهادت)، امامت جماعت(22)و ولايت در امور حسبيّه(23)(--> امورحسبى)و در صورت مجتهد بودن

• (10)413 ـ 414 ؛ 42/ 48 ـ 50 و 178
• (11)الحدائق الناضرة 13/ 53
• (12)جواهر الكلام 28/ 271
• (13)27/ 387
• (14)34/ 106
• (15)212
• (16)26/ 322
• (17)فقه الامام جعفر الصادق 3/55
• (18)جواهرالكلام 41/413 ـ 414 ، 476 ـ 479 و 378
• (19)العناوين 2/674 ، 684 و 686 ـ 692
• (20)جواهر الكلام 26/ 63 ـ 64
• (21)41/ 25
• (22)13/ 275
• (23)العناوين 2/ 580
• (3)العناوين 2/ 660
• (4)جواهر الكلام 28/ 174 ـ 175
• (5)65
• (6)العناوين 2/ 558 ـ 600 ؛ جواهر الكلام 22/ 322 ـ 324
• (7)العناوين 2/ 674
• (8)جواهر الكلام 35/103 ـ 104
• (9)41/ 10