زندان است تا توبه كند يا بميرد. در اينكه حقّ اجراى حد، تنها براى امام يا نايب او ثابت است يا براى ديگران نيز ثابت مى‌باشد، اختلاف است.(36)

ارتزاق

اِرتزاق: دريافت مقرّرى از بيت المال.

مراد از «رزق» در فقه، مالى است كه فرد مستحق از بيت المال(--> بيت‌المال)مى‌گيرد؛ خواه از كارگزاران حكومت باشد يا از غير آنان؛(1)ليكن موضوع بحث در اين مقاله، قسم اول است.

تفاوت ارتزاق با اجاره (دريافت مزد در برابر كار) آن است كه ارتزاق عقدى جايز است و در نتيجه، فسخ آن نيز جايز مى‌باشد؛ در حالى كه اجاره عقد لازم است و فسخ آن جايز نيست. افزون بر آن، در اجاره، بايد مدّت اجاره، مقدار اجرت و نوع عمل معلوم باشد( --> اجاره)؛ امّا در ارتزاق، روزى به مقدار نياز كارگزار، برحسب تشخيص ولىّ امر داده مى‌شود.(2)

از اين عنوان به مناسبت در بابهاى صلات، جهاد، تجارت، اجاره و قضاء سخن رفته است.

حكم:ارتزاق براى مستحق، جايز است. تشخيص استحقاق با ولىّ امر است؛(3)ليكن گروهى گفته‌اند، بلكه برخى ادّعاى اجماع كرده‌اند كه جواز ارتزاق، مشروط به نبودن فرد واجد شرايط براى همكارى به طور رايگان است، و با بودن چنين فردى، ارتزاق

• (1)كتاب المكاسب 2/ 153
• (2)القواعد و الفوائد 2/ 126
• (3)كتاب‌المكاسب 2/ 153
• (36)المبسوط 7/ 282 ؛ الدروس الشرعية 2/ 52 ؛ الجامع للشرائع/ 567 .