تفضّل بدون استحقاق

همه عنايات و الطاف پروردگار از روى تفضّل و عطا و احسان بدون استحقاق بندگان مى‌باشد و هيچ موجودى چون اصل وجود او مخلوق و پرورده پروردگار است حقى بر خداوند ندارد و هرچه را به او عطا كند به مقتضاى لطف و كرم و احسان اوست.

در دعاى سحر ماه رمضان بعد از دعاى ابو حمزه مى‌خوانيم:

«يا من يعطى من سئله تحنّنا منه و رحمة و يبتدىء بالخير من لم يسئله تفضّلا منه و كرما»:

اى كسى كه عطا مى‌كند از روى مهر و رحمتش به هركه از او درخواست مى‌كند و هركه را هم چيزى از او نخواهد از فضل و كرمش آغاز به خير مى‌كند.

«تحنّن»به معنى رأفت و عطوفت و مهربانى است.

در دعاى حضرت زين العابدين عليه السّلام مى‌خوانيم:«يا مبتدأ بالنّعم قبل استحقاقها» [1]:(اى آغازكننده نعمتها قبل از سزاوارى آنها.)

ابتداى به احسان

سيد بن طاووس در اقبال الاعمال روايت مى‌كند از محمد بن ذكوان معروف به سجاد(همان‌كه آن‌قدر سجده كرد و در حال سجده گريست تا نابينا شد)مى‌گويد به حضرت صادق عليه السّلام عرض كردم فدايت شوم!اين ماه رجب است،تعليم نما به من دعايى كه حق تعالى مرا به آن نفع بخشد.حضرت فرمود:در هر روز از رجب در صبح و شام بعد از نمازهاى روز و شب بگو:

«بسم اللّه الرّحمن الرّحيم يا من أرجوه لكلّ خير و آمن سخطه عند كلّ شرّ يا من يعطى الكثير بالقليل يا من يعطى من سئله يا من يعطى من لم يسئله و من لم يعرفه تحنّنا منه و رحمة

[1].مفاتيح الجنان در بخش نماز امام زين العابدين،ص 87.