مولوى:

عاشقم بر لطف و بر قهرش به جد اى عجب من عاشق اين هر دو ضد

عاشقِ كلّ است و خود كلّى [1]است او عاشق خويش است و عشقِ خويش جو اين تعجب از عشق به لطف و قهر براى غير عاشق است كه به واسطه تفرّق حواس و تعدّد قوا به جهات كثرات از مظاهر لطف و قهر و خار و گل،دل‌بسته و نظرى به معشوق حقيقى ندارد تا همه چيز را خوب ببيند.

حسن ظن به خداوند

دعاى ابو حمزه:

«تستر الذّنوب و توخّر العقوبه بحلمك،

خدايا!تو گناهان را مى‌پوشانى و عقوبت را به سبب حلم و بردباريت به تاخير مى‌اندازى.»

خداوند هركه را به او حسن ظن داشته باشد،قطعا مى‌بخشد يعنى بايد بنده به عمل و عبادت خود مغرور نشود و اطمينان داشته باشد كه رحمت و وعدۀ عفو خداوند شامل حال او مى‌شود و بايد گمانش درباره خداوند مثبت باشد و نااميد از لطف و عملى شدن وعده‌هاى خداوند نباشد.

ابو عبيدة حذّاء از امام باقر عليه السّلام روايت مى‌كند رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود:خداوند تبارك و تعالى فرمود:عمل‌كنندگان نبايد به اعمالى كه براى ثواب من انجام مى‌دهند:اعتماد كنند.زيرا اگر در تمام عمر در راه عبادت من كوشش كنند و خود را به زحمت بيندازند باز هم مقصّرند و در عبادتشان به عمق عبادت و كرامت و

[1].مقصود از كلّى،احاطۀ حقيقت وجود و سعۀ وجودى حق تعالى است و عاشق و عارف همه جا و همه چيز برايش خير و بهتر از عدم است در جاى لطف،لطف و مهربانى را دوست دارد و در جاى قهر،قهر و غضب را و به اين دو ضد عشق مى‌ورزد.مثنوى،دفتر اول