مجادلات مى‌شود.[1]

2 - موضع

موضع يعنى اصل و قاعده كلّى كه از آن قضاياى مشهوره به دست مى‌آيد و يا هر حكم كلى كه از آن احكام جزيى منشعب و متفرع مى‌شود. مثل: «اِذا كانَ مُعاشرَةُ الْجُهّالِ مَذْمُومَةً فَمُقاطَعَةُ الْعُلَماءِ مَذْمُومَةٌ‌» وقتى معاشرت با نادانان نكوهيده باشد پس جدايى و بريدن از علماء نيز مذموم است. و: «اِذا جاءَ الْحَقُّ زَهَقَ الْباطِلٌ‌» وقتى حق آمد باطل نابود است. و: «اِذا صَبَرَ الْإِنْسانُ فٖي حالِ الشِدَّةِ فَهُوَ صابِرٌ مُطْلَقاً» وقتى انسان درحال سختى صابر باشد پس در همه حال صابر خواهد بود. و چه بسا ممكن است مواضع (قواعد كلّيه) از مشهورات نباشند چون عام و كلى و به صورت قانون هستند و از ذهن و تصور عامّه دور مى‌باشند.

قانون كلى و اصل را موضع مى‌گويند چون مورد انتفاع و حفظ و اعتبار قرار مى‌گيرد. در اين چند جمله قسمت اول آنها كه بصورت شرط آورده و با كلمۀ إذا ذكر شده اصل و قاعده كلى است و جملاتى كه بعد از آن آمده و در جواب شرط ذكر شده، فروعات و احكام جزيى ناشى شده از اين كليات هستند.

[1]- مراجعه شود به منطق مظفر، ص 372.