نمى‌شوى، حادثه نمى‌بينى و پيشامد ناگوار پيش نمى‌آيد، پس بدان كه در حال امتحانى و به تدريج از قابليت مى‌افتى و خودت متوجه نيستى كه مغرور شده‌اى و فكر مى‌كنى واقعا بنده شايسته خدا هستى و اين همه نعمت براى قابليت تو است.

على (ع) فرمود:

كم من مستدرج بالاحسان اليه و مغرور بالسّتر عليه و مفتون بحسن القول فيه و ما ابتلى الله سبحانه احدا بمثل الاملاء له؛ [1] چه بسيار افرادى كه با احسان و بخشش خداوند به تدريج به عذاب و كيفر نزديك و به پنهان داشتن بديها مغرور مى‌شوند و به سخن نيك درباره خود به فتنه مى‌افتند؛ در حالى كه خداوند هيچ كسى را مانند مهلت دادن او در دنيا آزمايش نكرد.

اميدهاى ما همواره سازنده نيستند؛ تنها اميدى كه به لطف و رحمت خداوند باشد، سازنده است. اميدى كه با تكيه به اعمال و عبادات حاصل مى‌شود، همان ايمنى از مكر خداست كه خطرناك است. در روايات آمده است: اگر گناهان جن و انس را كرده‌اى، از رحمت و عفو خدا نااميد نباش و اگر اطاعت جن و انس را داشته‌اى، ايمن از مكر الله نباش؛ چون اعمالى كه انجام داده‌ايم، معلوم نيست ما را روسفيد كند و چه بسا كه عامل غرور و غفلت ما شود.

بى‌نهايت‌طلبى انسان‌

قرآن كريم مى‌فرمايد:

لا أُقْسِمُ بِيوْمِ الْقِيامةِ `و لا أُقْسِمُ بِالنّفْسِ اللّوّامةِ؛ [1] علماى ادب مى‌گويند كلمهء «لا» زايده است و براى تأكيد مطلب آورده شده و معنايش اين است كه: به تحقيق قسم مى‌خورم به روز قيامت و قسم مى‌خورم به نفس ملامت‌كننده.

ملامت و سرزنش كردن بديهاى نفس، يكى از شئون روح انسان است و انسان

[1] همان، ص 112.

[2] قيامت (75) آيهء 2.