گفتار ششم: سلوك عاشقانه

راه انحصارى قرآن‌

راه سوم براى تحصيل ملكات فاضله و اصلاح اخلاق كه راه انحصارى قرآن مجيد است و عرفا آن را پيشنهاد مى‌كنند و عملا پاى‌بند به آن هستند، راه عشق و محبت است، و معتقدند اين راه انسان را سريع‌تر از دو راه پيشنهادى فلاسفه، به مقصود مى‌رساند. مولوى مى‌گويد:

مرحبا اى عشق خوش‌سوداى ما اى دواى جمله علّتهاى ما

اى دواى نخوت و ناموس ما اى تو افلاطون و جالينوس ما

مرحوم علامه طباطبايى مى‌فرمايد:

و ههنا مسلك ثالث مخصوص بالقرآن الكريم لا يوجد في شى‌ء ممّا نقل الينا... و هو تربية الانسان وصفا و عملا باستعمال علوم و معارف لا يبقى معها موضوع الرّزائل و بعبارة اخرى ازالة الاوصاف الرذيلة بالرّفع لا بالدّفع[1] مى‌فرمايد: در باب «اصلاح اخلاق و تربيت نفس» راه سومى وجود دارد كه مخصوص قرآن كريم است و در هيچ‌يك از كتب آسمانى و تعليمات انبيا،

[1]. تفسير الميزان، ج 1، ص 363-366؛ بقره (2) آيهء 156