وحي صريح و وحي غيرصريح و قابليت محض نفس پيامبر6 در وحي صريح

هيچكدام از حكماء و عرفاء نقش پيامبر را در "وحي صريح" حتي در مرتبه خيال و صورت يابي و تمثل فرشته يا شنيدن كلماتي از او نقش فاعلي و خلاق و صورت بخشي به فرشته و صورت افكندن بر حقايق بي صورت نمي دانند; بلكه نفس و قوه خيال او را قابل و پذيراي معنا و صورت مي‌دانند بدون اينكه از سوي قوه خيال و متخيله تصرفي در آن انجام گيرد. صدرالمتألهين (ع) مطابق با سخن عرفاء و شيخ الرئيس در شرح اصول كافي، كتاب الحجة، باب الفرق بين الرسول والنبي والمحدث، ذيل حديث اول مي‌گويد:

"ان ضعفت المتخيلة وقوي عين الحس الباطن بقي ما انكشف له من الغيب في حفظه و كان وحيا صريحا; وان قويت المتخيلة واشتغلت بطبيعة المحاكاة فيكون الوحي مفتقرا الي التأويل كما يفتقر الرؤيا الي التعبير".

اگر قوه متخيله ضعيف بود (و شاغل نبود) و چشم حس باطني نفس، نيرومند بود آنچه براي پيامبر از غيب كشف گرديده است در حافظه او مي‌ماند و آن وحي صريح خواهد بود; و چنانچه قوه متخيله نيرومند بود و به طبيعت حكايتگري خويش مشغول بود وحي محتاج به تأويل است، چنان كه خواب محتاج به تعبير".