(حتي انهزم الجمع و ولو الدبر) (تا اين كه جمع مشركان، شكست خورده و همه عقب نشيني كردند.)

پيامبر6 و مسلمانان بالاخره بر اثر فداكاري ها و مقاومت هايي كه از خود نشان دادند، توانستند مشركان را شكست داده و آنان را عقب برانند.[1]

نغمه توحيد و خاموشي كفر

(حتي تفري الليل عن صبحه ) (تا اين كه شب كنار رفت و صبح آشكار شد.)

زحمت ها و رنج هايي كه پيامبر6 متحمل شدند و از خودگذشتگي هايي كه كردند، بالاخره نتيجه داد و پايه هاي دين اسلام استوار گرديد و شرك و بت پرستي از ميان رفت . در واقع تاريكي شب كنار رفت و صبح آشكار شد. اين جمله تشبيه و استعاره است، يعني : كفر و شرك مثل شب تيره و تار، و حق و حقيقت همانند صبح است . وقتي كه تاريكي شب برود و اذان صبح شود و نور خورشيد در حال نمايان شدن باشد، تعبيرمي كنند: "تفري الليل عن صبحه": "شكاف پيدا كرد شب از صبحش"; يعني : از ميان تاريكي شب، روشنايي صبح پيدا

---