در جامعه اي كه امر حكومت آن با شورا و مشورت ميان ايشان تحقق يابد، و محور تصميمات بر اساس عقل و برداشت از قرآن و سنت باشد، حكومت اسلامي تحقق يافته است . پس حكومت ديني يعني حكومتي كه براساس احكام دين خدا و با مشورت و رأي و نظر همگان، به ويژه عالمان و كارشناسان اداره شود و حاكمان رسمي صرفا مجريان خواسته ها و آراي مردم و احكام شرعي باشند.

در امور عقلاني كه شرع مقدس حكم قطعي و مسلمي بيان نكرده است، ملاك اصلي حكومت رأي اكثريت مردم يا نمايندگان و انديشمندان ايشان است . "ثم امض ما يجتمع عليه اقاويل الفقهاء بحضرتك من المسلمين ..."[1] "پس بر اساس آنچه از اجتماع گفته هاي فقيهان عصر شما حاصل شده انجام بده ." چرا كه ترجيح رأي اقليت بر اكثريت نامعقول است و در بيانات معصومين (ع) نيز آمده كه آنچه را اكثريت پذيرفته اند بپذيريد و رأي اقليت را رها كنيد.[2]

ج - حكومت ديني مشروطه

حكومت مطلقه اگر به معناي عدم پاي بندي حاكمان به قوانين و پيمانهاي الهي و يا بشري باشد و تنها خواسته هاي آني و زودگذر مردم يا حاكمان را تأمين كند و هيچ قرارداد رسمي ميان ملت و حاكمان را قبول نداشته باشد، مورد تأييد اسلام نيست . حكومت مشروطه در مقابل حكومت مطلقه و به معناي التزام و پاي بندي به قوانين و قراردادهاي رسمي است ; و به اين معنا شخص رسول گرامي اسلام 6 و ائمه معصومين (ع) با مردم مشورت مي‌كردند، و قرآن به پيامبر دستور مي‌دهد در كارها با آنان مشورت كن . و نيز به احكام اسلام و همچنين قراردادهايي كه آن را مي‌پذيرفتند پاي بند بودند، و لذا حكومت آنان نيز حكومتي محدود و مقيد و مشروطه بوده است .

---