2 - سنت (قول، فعل و تقرير معصوم)

اصول شريعت در قرآن آمده است ; و براي دست يافتن به تفاصيل و جزئيات آن، پيامبر با روشن بيني اي كه از ناحيه وحي و در پرتو افاضه و لطف الهي پيدا كرده بود، تعاليم ديني را براي مردم بيان و تفسير مي‌كرد. با وجود اين به شدت مراقب بود كه جز حكم خدا نگويد.[1] البته مراقبت خاص الهي هم او را در اين راه تأييد كرد،[2] و بالاخره فرمان قاطع و صريح خدا مبني بر وجوب اطاعت او، مسلمانان را مكلف كرد تا از دستورهايش همچون دستورهاي مستقيم خدا پيروي كنند.[3]

امامان معصوم هم اگرچه مؤسس و آورنده دين نبودند، اما از جانب خدا و توسط پيامبر6 به عنوان بيان كنندگان شريعت الهي و حاملان و مفسران احكام و قوانين اسلامي معرفي شده اند. بنابراين گفتارشان اصالت و سنديت قطعي براي كشف حكم الهي دارد. از طرفي عمل پيامبر و امامان با توجه به عصمت و پاكي آنان در صورت وجود مستندات قطعي دليل محكمي است ; و در صورتي كه عمل ديگران را نيز امضا و تصويب (تقرير) نموده باشند، مي‌توان از آن تأييد، حكم ديني را به دست آورد.

3 - اجماع

اگر هيچ دليلي از كتاب و سنت براي حكم يك موضوعي يافت نشود و با وجود اين فقهاي نزديك به دوره معصومين بر يك رأي اتفاق كرده باشند، فقهايي كه مي‌دانيم به قياس و استحسانات ظني و حدسي ترتيب اثر نمي دهند و تابع كتاب و سنت مي‌باشند، طبعا استفاده مي‌شود كه مدركي از سنت در اختيار آنان بوده كه بر اساس آن فتوا داده اند و فقهاي متأخر بر آن روايت دست نيافته اند، و يا اين كه

---