خود ساخته كه در جوامع گوناگون پديد مى‌آيند، همه‌وهمه از كسانى‌اند كه از مزاياى قدرت روحى برخوردار بوده‌اند و معظم له هم در دوران كودكى مصداق اين حديث امام صادق عليه السّلام مى‌باشد كه مى‌فرمايند:

«ينبغى للمؤمن أن يكون فيه ثمان خصال و قور عند المرائز، صبور عند البلاء ...»[1] يعنى «مرد مؤمن بايد از هشت خصلت برخوردار باشد، اول اين‌كه در مشكلات زندگى خود را بسازد و در سختى‌ها خويشتن‌دار باشد ...»

حضرت على عليه السّلام در خطبه‌ى همّام مى‌فرمايند:

«يا همّام المؤمن نفسه اصلب من الصلد.» يعنى «اى همّام روح مؤمن از سنگ خارا سخت‌تر و شكست‌ناپذيرتر است.»

نكته‌ى اساسى‌تر اين است كه همه‌ى افراد از ذخاير روحى و روانى برخوردارند و افراد ممتاز، وقتى به بهره‌گيرى از ذخاير وجودى و روحى خود مى‌پردازند كه با مشكلات و سختى‌ها برخورد نمايند، در نتيجه فضيلت و تقوا نخستين و بالاترين نعمت است كه به انسان ارزش و اعتبار مى‌بخشد؛ بدون فضيلت و تقوا، آدمى در اين جهان و در آن جهان، روى سعادت را نخواهد ديد؛ اساس اين دو، بر اين اصل استوار است كه انسان بتواند اميال و خواهش‌هاى نفسانى را در همان دوران كودكى زير پا گذارده، با هوس‌هاى خود به مخالفت برخيزد و از عقل پيروى نمايد.

مراكز و دوران تحصيل‌

آيت الله گلپايگانى قدّس سرّه قرآن مجيد، مقدمات علوم دينى، ادبيات و بخشى از متون فقهى و اصولى را در شهر گلپايگان و نزد چند عالم بزرگ فرا گرفت.[2] ايشان پس از سپرى شدن دوران كودكى در پنج سالگى جهت فرا گرفتن و خواندن قرآن وارد مكتب شدند و بدون فوت وقت در محضر مرحوم آيت الله محمد تقى گوگدى دروس علوم اسلامى و ادبيات عرب را فرا مى‌گيرد و به خواندن كتاب «نصاب الصبيان» همراه فرزند

[1]. محمد باقر مجلسى، بحار الانوار و معجم بحار الانوار، كلمه وقرّ

[2]. جمعى از پژوهشگران، گلشن ابرار، ج 2، اسوه، قم 1379، ص 110