اقوال و اعمال و احكام كه متابعت آن، سبب انتظار امور معاش و معاد باشد. [1]

ناگفته نماند كه شريعت به دو معناى «عام» و «خاص» مى‌آيد كه معناى عام شريعت همان معناى «دين» است و همه جنبه‌هاى عقيدتى، اخلاقى و احكام اعمال انسانها را دربرمى‌گيرد اما شريعت به معناى «خاص» تنها شامل احكام اعمال انسان و احكام وضعى در طهارت و نجاست و وجوب و حرمت و ... مى‌گردد كه اگرچه در نوشته حاضر شريعت به معناى خاص مقصود و منظور است اما نيم‌نگاهى به معناى عام نيز در برخى موارد شده است لكن معيار و مدار بحث و تحقيق حاضر همان معناى خاص مى‌باشد كه در خصوص «احكام شرعى» يا «فقه اصغر» است و اين شريعت را ظاهرى است و باطنى كه در قالب آداب و اسرار شريعت و اطوار و حقايق نهفته در لايه‌هاى زبرين و آشكار شريعت قرار دارد و در عرفان اصيل اسلامى همه اقسام و انواع سالكان يعنى: 1. سالكان مجذوب 2. مجذوبان سالكان 3. مجذوبان مطلق 4.

سالكان بى‌جذبه بايسته و شايسته است به نور شريعت آراسته و پيراسته گردند تا راهى كوى دوست گردند. [2]

ب) عرفان شريعت‌گرا و شريعت‌گريز

عرفان عملى اسلام ناب مبتنى بر شريعت حقّه محمدى 6 است شريعتى كه جامع شرائع آسمانى است و به تعبير امام صادق 7: «ان اللّه تبارك و تعالى اعطى محمّدا 6 شرائع نوح و ابراهيم و موسى و عيسى عليهم السّلام» [3] يا امام على 7 فرمودند: «الا و انّ شرائع الدّين واحدة و سبله قاصدة فمن اخذ بها لحق و غنم و من وقف عنها ضلّ و ندم» [4] يعنى شرايع دين الهى يكى است و راه‌هاى راست و هموار، هركه اين راه‌ها را

[1]. لاهيجى، محمد، مفاتيح الاعجاز در شرح گلشن راز، ص 301.

[2]. ر. ك: ام سلمه بيگم نيريزى، جامع الكلمات، ص 177- 179 و جوادى آملى، شمس الوحى تبريزى، ص 299- 301 و ...

[3]. الكافى، ج 2، ص 17، ح 1.

[4]. نهج البلاغه، خ 120.