[باب‌][1] سوم از قسم دوم كتاب روضة الانوار عباسى: در آداب تدبير و سلوك پادشاه نسبت به طبقات ديگر، غير طبقه اهل قلم‌

كه يكى اهل شمشيرند، چون سپاهيان و غازيان و امراى سپاه و حارسان سرحدّها و اهل بأس و شجاعت كه حارسان ملك و دولتند، و ساير طبقات ديگر كه مذكور مى‌شود.

و در اين باب چند فصل است:

فصل اول: در تدبير طبقه اهل شمشير

ببايد دانست كه مجاهدان را فضيلت بسيار است و وجود اهل شمشير و سپاهيان و صاحبان شجاعت و بأس در نظام عالم ضرور است. از حضرت رسول اللّه صلّى اللّه عليه و اله منقول است كه فرموده: «الخير كلّه فى السّيف و تحت ظلّ السّيف و لا يقيم النّاس الّا السّيف».

يعنى: «همگى خير در شمشير است. راست نمى‌دارد مردم را الّا شمشير». و ببايد دانست كه بر طبع بنى آدم فساد و غلبه مستولى است و بسيارى از مردمان جابر متغلّب را داعيه آن است كه آنچه در تحت تصرّف ديگرى ببينند، به جور و تعدّى بگيرند و اگر ملكى در تصرّف كسى باشد اگر ديگرى زور و قوّت و توانايى در خود يابد، طمع گرفتن آن ملك مى‌نمايد و به آنچه خود دارد قناعت نمى‌كند و دفع آفت متغلّبان و طامعان شمشير مى‌كند. پس، بر پادشاه از همه چيز لازمتر نسق و ترتيب سپاه است، چه سپاهيان حاميان ملك و ملّتند و حارسان بيضه اسلام و دافعان آفات ظالمان و متغلّبانند، و فى الحقيقه امر پادشاهى به وجود سپاه قائم است. پس، بر پادشاه لازم است كه سپاه به قدرى كه در حفظ مملكت او ضرور است مقرّر دارد، بلكه كوشش مى‌نموده باشد كه‌

[1] - از مر افزوده شد.