. عَلَمِ الْهُدَى، وَ مُجَلّى الْعَمَى، وَ نورِ أقْطارِ الْوَرَى، وَ بابِكَ الَّذى مِنْهُ يُؤْتَى، الَّذى يَمْلَا الارْضَ قِسْطًا وَ عَدْلًا كَما مُلِئَتْ ظُلْمًا وَ جَوْرًا.

مقدّمه تشرّف به محضر حضرت حدّاد

در ميان طلّاب و فضلا و علماى نجف اشرف اين قاعده برقرار است كه در ايّام زيارتى مخصوص حضرت مولى الكَوْنَين أبى عبد الله الحسين سيّد الشّهداء عَليه و عَلى أبيه و امِّه و جَدِّه و أخيه و التِّسعةِ الطّاهرةِ مِن أبنآئِهِ صَلواتُ اللهِ و سَلام ملئكتِهِ المقرَّبينَ و الانبياءِ و المُرسَلينَ، مانند زيارت عَرَفه و زيارت أربعين و زيارت نيمه شعبان، پياده از نجف اشرف به كربلاى مُعلَّى مشرّف مى‌شوند؛ يا از جادّه مستقيم بيابانى كه سيزده فرسخ است، و يا از جادّه كنار شطّ فرات كه هجده فرسخ است. جادّه بيابانى خشك و بى آب و علف است، ولى مسافرين زودتر ميرسند و يكروزه و يا دو روزه راه را طىّ مى‌كنند؛ ولى جادّه كنار شطّ، جادّه ماشين رو نيست، جادّه پياده رو و مال‌رو است و انحراف نيز دارد ولى بعوض سر سبز و خرّم است و از زير درختهاى خرما و نخلستانها عبور ميكند، و در هر چند فرسخى يك خان و مُضيف خانه وسيع (مهمانخانه ساخته شده از حصير متعلّق به شيوخ أعراب كه در آنجا تمام واردين را بطور مجّانى هر چقدر كه بمانند پذيرائى مى‌كنند) وجود دارد كه طلّاب روزها را تا به شب راه ميروند و شبها را در آنجا بيتوته مى‌نمايند، و معمولًا سفرشان از راه آب كه اين راه است دو روز و يا سه روز طول مى‌كشد.

حقير را در مدّت اقامت هفت ساله در نجف اشرف جز دو بار توفيق تشرّف پياده به كربلا دست نداد؛ چون مرحومه والده در قيد حيات بودند، و گرچه از رفتن ممانعت نمى‌نمودند ولى چون حقير در ايشان آثار اضطراب ميديدم، خودم داوطلب براى راه پياده نمى‌شدم. تا يكى دو سال مانده به‌