حضرت رضا 7 فرمود: «ليس منّا من لم يحاسب نفسه فى كل يوم»[1] آن كس كه همه روزه به حساب خويشتن رسيدگى نكند از ما نيست.

راه محاسبه نفس‌

كنترل و اداره نفس كار آسان و ساده‌اى نيست بلكه به تدبير، بردبارى و تلاش فراوان نياز دارد مگر نفس امّاره به اين سادگى تسليم مى‌شود؟ و مگر به آسانى پاى ميز محاكمه و حساب‌رسى حاضر مى‌گردد؟

در اينكه چگونه به حساب خود بپردازيم بايد گفت: يكى از راه‌هايى كه در حساب‌رسى نفس، مؤثر و مفيد است اين است كه انسان به ياد محاسبه شديد و سخت قيامت بيافتد كه در قيامت از جن و انس حساب‌رسى دقيق مى‌كنند.

قرآن مى‌فرمايد: «سنفرغ لكم‌ايّه الثقلان»[2] به‌زودى به حساب شمامى‌پردازيم اى دوگروه انس و جن!

اميرالمؤمنين مى‌فرمايد: «حاسبوا انفسكم قبل ان تحاسبواو زنوها قبل ان توازنوا»[3] قبل از آن‌كه در قيامت به حساب شما برسند در دنيا به حساب خود بپردازيد و قبل از آنكه كارهاى شما رابسنجند خود رابسنجيد.

قرآن در آيات متعدد موضوع حسابرسى قيامت رامطرح نموده از جمله:

1. «و ان تبدوا ما فى انفسكم او تخفوه يحاسبكم به اللَّه»[4] اگر آنچه را در نفس داريد ظاهر سازيد يا مخفى كنيد خدا شما را به آن حساب خواهد كرد.

2. «و نضع الموازين القسط ليوم القيمة فلا تظلم نفس شيئاً و ان كان مثقال حبة

[1] - كافى، ج 2، ص 455

[2] - الرحمن، 26

[3] - غررالحكم، ص 385

[4] - بقره، 284