8- و مقام رضا.

9- و مقام تسليم.

و آخرين مقام، مقام تسليم است كه عارف در اين مقام ابدا بر خود يا بر غير چيزى از حق نخواهد و هرگز اعتراض بر فعل حق ندارد و به هرچه پيش آيد مبتهج و خوش است هرگز چرا چنين شد يا چنان، نگويد چرا سالمم يا مريض يا فقير يا غنى چرا سرد يا گرم است ابدا نگويد كه چون و چرا در كار حكمت ازلى خلاف مقام رضاست.

جز آنچه خدا خواهد چيزى در نظام كلّى و نظام شخصى نخواهد بلكه بهتر از آنچه هست نداند اين مقام رضا و تسليم حقيقت و غرض اصلى و مقصود نهائى ايمان است رزقنا اللّه تعالى.

كلمه 6- قال أمير المؤمنين 7: من أعطى فى اللّه و منع فى اللّه و أحبّ فى اللّه و أبغض فى اللّه فقد استكمل الإيمان‌

[1].

ترجمه: هر كس عطاى او براى خدا، منعش براى خدا، و دوستيش براى خدا، و دشمنيش همه براى خدا باشد چنين كس ايمانش به مرتبه كمال رسيده است.

شرح: يعنى آنكس كه از ميل و هواى خود به كلّى خالى شد و به زبان حقيقت گفت:

آنكس متخلّق به اخلاق اللّه است بلكه فانى فى اللّه، و عطا و منع و حب و بغضى از

[1] - غرر و درر آمدى، ط نجف، ص 295، س 19؛ و ط صيدا، ص 218، س 16؛ شرح آقا جمال، ط 1، ج 5، ش 9031، ص 426.

قوله:« و به زبان حقيقت گفت: ...»