[باب 42] (در بيان طبقات و اصناف مردم و ستايش زيبا رويان و افراد ساده و آزاد)

1- امالى صدوق ص 206 .... اصبغ بن نباته گويد. هنگامى كه على 7 زمام امر خلافت را بدست گرفت و مردم با او بيعت نمودند بر فراز منبر قرار گرفت و فرمود مردم پيش از آنكه من از ميان شما بروم هر چه ميخواهيد پرسش كنيد. از آخرين نقطه مسجد مردى برخاست و عصا زنان حركت و از ميان مردم عبور كرد تا نزديك آن حضرت رسيد. پس سؤال كرد: اى امير مؤمنان مرا به عملى راهنمائى نما كه چون او را انجام دهم خدا مرا از دوزخ نجات ميدهد. حضرت فرمود گوش كن اى شخص سپس مطلب را بفهم و روشن شود دنيا و زندگى آسايش بخش آن بر سه پايه استوار است 1- دانشمندى كه گويا باشد و بعلم خود هم عمل نمايد. 2- ثروتمندى كه از صرف اموالش در مورد مناسب خود دارى ننمايد 3- مستمندى كه مشكلات زندگى را با صبر و بردبارى تحمل نمايد و اگر طبقه علماء و دانشمندان مطالب را كتمان نموده و حقائق را نگويند و طبقه ثروتمند از بذل اموال در مواقع لزوم خوددارى كنند و طبقه كم‌دست و مستمند صبر و خويشتن دارى را از دست بدهند در اين هنگام است كه عذاب و بدبختى فرا رسد و چنين اجتماعى محكوم به فنا و نابودى خواهد بود در همچو دورانى افراد واقع بين ميفهمند كه دنيا در حركت ارتجاعى و برگشت به كفر است بعد از داشتن ايمان. اى سئوال‌كننده! زيادى مسجدها و گرد آمدن مردمى كه تن و بدن آنان در كنار هم ولى دلها و افكار آنها پراكنده است تو را گول نزند و فريب ندهد.

هان اى مردم طبقات و اصناف اجتماع از سه قسم بيرون نيست 1- زاهد و بى‌اعتناء بدنيا 2- راغب و متمايل بآن 3- شكيبا و خويشتن دار. اما زاهد اگر محالى يا مقامى برسد از اين نظر هيچ گونه سرور و خوشحالى ندارد و اگر از اينها چيزى از دستش برود حزن و اندوهى ندارد (امور دنيوى در او اثر نميگذارد).

اما صابر و خويشتن دار البته در اعماق دلش خواستار دنيا هست ولى اگر بچيزى دست يافت خويشتن دارى مى‌نمايد چون عاقبت و پايان نافرجام او را خوب ميداند اما راغب كه دل بدنيا داده اصلا باكى ندارد از هر راهى كه بتواند دنيا را بدست مى‌آورد از طريق مشروع يا غير مشروع. سئوال‌كننده گفت اى امير مؤمنان علامت و نشانه مؤمن در چنين زمانى چيست؟ فرمود اين است كه نظرش فقط بوظيفه و حقى است كه خدا واجب‌