آنكه فخر كند به آن بر علما يا جدل كند به آن با نادانان يا بگرداند روى مردمان را به سوى خود و ايشان را مريدِ خود سازد پس بايد كه جاى آن در ميان جهنّم باشد. به درستى كه سزاوار نيست رياست و پيشوايى مگر از براى كسى كه شايسته آن باشد[1].

واز حضرت امام جعفر صادق 7 روايت است كه: علم پيوسته است به عمل، پس هركه علم به هم رسانيد عمل مى‌كند و هركه عمل كرد علم به هم مى‌رساند.

و علم مى‌خواند صاحبش را به عمل، پس‌[2] اگر اجابت كرد آن را باقى مى‌مانَد و الّا زايل مى‌شود[3].

و نيز از آن حضرت مروى است كه: هرگاه عالم را دوستدار دنيا يابيد او را بر دينى كه داريد[4] متّهم سازيد و ايمن مباشيد كه مخالفت دين بكند[5] زيراكه هركسى‌[6] پاسدارى مى‌كند چيزى را كه دوست مى‌دارد[7].

فصل [در آداب معلم‌]

بدان كه سزاوار از براى كسى كه اراده تحصيل علم نمايد آن است كه پاكيزه سازد نفس را از خُلقهاى بد و صفتهاى ناپسند؛ زيراكه علمْ عبادت دل است و نماز روح است و تقرّب جستنِ باطن است به خداى عزّ وجلّ. و هم‌چنان كه نمازى كه وظيفه اعضاى ظاهرى است صحيح نيست مگر به پاكيزه ساختن ظاهر اعضا از نجاستهاى صورى و معنوى، هم‌چنين صحيح نسيت عبادت باطن و عمارت دل به علم مگر بعد از پاكيزه ساختن آن از خُلقهاى خبيث و صفتهاى پليد.

[1] - الكافي 1: 47 ح 6. منية المريد: 138.

[2] -m - پس.

[3] - الكافي 1: 44 ح 2. مشكاة الأنوار: 243. و به روايت از امام على 7 در نهج البلاغة 4: 85 كلام 366. عدّة الداعي: 69.

[4] - داريد/m دارد.

[5] - بكند/a نكند.

[6] - كسى/a كس.

[7] - الكافي 1: 46 ح 4. علل الشرائع 2: 395 ح 12. مشكاة الأنوار: 245. منية المريد: 138.