فصل [در اينكه فقر محمود است با قناعت فقير]

بدان كه فقر محمود است امّا مى‌بايد كه فقير قانع باشد و طمع به‌[1] مردم نداشته باشد[2] و ملاحظه آنچه مردم دارند نكند و به هر تقدير بر كسب مال حريص نباشد. و اين ممكن نيست مگر آنكه به قدر كفاف قناعت كند و آرزوها را كوتاه سازد. و اگر رغبت به كثرت مال و طول امل داشته باشد عزّت قناعت از آن فوت مى‌شود و به سبب طمع و خوارى حرص و قلّت قناعت ناچار چركن مى‌شود و حرص و طمع او را به خُلقهاى ناشايست و ارتكاب منكراتى كه از مروّت به در است مى‌كشاند، و آدمى مفطور بر حرص و طمع و قلّت قناعت شده.

حضرت پيغمبر 6 فرمودند: اگر از براى فرزند آدم دو رودخانه از طلا[3] باشد طلب‌[4] رودخانه سيُم خواهد كرد. و پر نمى‌سازد شكم فرزند آدم را مگر خاك- كه عبارت از مرگ و داخلِ قبر شدن است- و خداى عزّ وجلّ با هركه لطفى داشته باشد[5] توفيق توبه داده قبول توبه آن مى‌كند[6].

و نيز فرمودند: دو حريصند[7] كه سير نمى‌شوند: حريص علم و حريص مال‌[8].

و نيز فرمودند: فرزند آدم پير مى‌شود و[9] دو خصلت در آن جوان مى‌شود[10]:

حرص و طول امل‌[11].

و چون اينها طبيعىِ آدمى است كه او را گمراه مى‌سازد و فطرتى است‌[12] كه هلاك مى‌گرداند خداى تعالى‌ و رسول خدا بر قناعت مدح نموده‌اند و حضرت پيغمبر 6‌

[1] - به/a از.

[2] -s - و طمع به ... باشد.

[3] -a + و نقره.

[4] -a + بر.

[5] -a s + او را.

[6] - روضة الواعظين: 429. مسند أحمد 4: 368.

[7] - دو حريصند/a حريصند دو كس.

[8] - الخصال: 53 ح 69. مشكاة الأنوار: 246.

[9] - و/a در.

[10] -a - در آن جوان مى‌شود.

[11] - تحف العقول: 56.

[12] - فطرتى است/a مضرّتى است.